Rijksmuseum terug naar oorsprong in modern jasje

23 september 2003, 12:43

Het Voorlopig Ontwerp (VO) van Het Nieuwe Rijksmuseum is door de Ministeries van OC&W en VROM en de Directie van het Rijksmuseum goedgekeurd. Daarmee gaan de plannen van de Spaanse architecten Cruz en Ortiz een nieuwe fase in. Hoogtepunt van het VO is een imposante museumentree, een nieuw ondergronds plein van 4000 m2, dat te bereiken is via roltrappen in de onderdoorgang van het museum. Met de realisatie van Het Nieuwe Rijksmuseum is een totaalbedrag van 272 miljoen euro tot en met 2010 gemoeid. Staatssecretaris Medy van der Laan van Cultuur, hoofddirecteur Ronald de Leeuw van het Rijksmuseum en de architecten presenteerden vandaag de plannen voor de grootscheepse vernieuwing, verbouwing en restauratie van het Rijksmuseum Amsterdam. De architecten Antonio Cruz en Antonio Ortiz zijn erin geslaagd om te voldoen aan de opdracht om het Rijksmuseum geschikt te maken voor een miljoenenpubliek en aan de eisen van de 21ste eeuw. Tevens dienden zij de helderheid van het oorspronkelijke ontwerp van architect P.J.H. Cuypers terug te brengen, de zichtbaarheid van de collecties te vergroten en het museum aantrekkelijk te maken voor een breed publiek. Een transparant, open museum is in 2008 het resultaat. De keuzes die Kabinet en Rijksmuseum hebben gemaakt bij de opdrachtverlening zijn verwerkt in een nieuw financieel kader. In het nieuwe financiële kader is onder andere rekening gehouden met de kosten voor onderpleining van het museum (20 miljoen euro), de tunnelverbindingen en het Aziatisch paviljoen (samen 7,5 miljoen euro) en zijn de kosten van de verhuizing (3 miljoen euro) verwerkt. Tot 2010 gaat het om een totaalbedrag van 272 miljoen euro. Inbegrepen zijn ook de nieuwbouw van het Ateliergebouw, de inrichting van een nieuw depot in Lelystad, de tijdelijke huisvesting van collectie en personeel tot 2008 en de afkoop van lopende huurcontracten. Het totaalbedrag van 272 miljoen euro wordt in zijn geheel gedekt binnen het voor Het Nieuwe Rijksmuseum vastgestelde financiële kader.

Nieuwe elementen
Behalve het ondergrondse plein voegen de architecten aan het ontwerp een Aziatisch paviljoen toe en een studiecentrum. Met de bouw van een Aziatisch paviljoen krijgt de Aziatische collectie van het Rijksmuseum een eigen modern gebouw, opgetrokken uit kalksteen en glas. Het studiecentrum wordt een gebouw waarin de bibliotheek van het Rijksmuseum gehuisvest kan worden. Ook het Rijksprentenkabinet verhuist naar dit studiecentrum. Het ontwerp hiervoor wordt momenteel verder uitgewerkt door de architecten Cruz en Ortiz.

Licht, ruimte en helderheid
Het huidige labyrintische karakter van het Rijksmuseum verdwijnt. De oorspronkelijke helderheid uit 1885 komt weer terug door het openen van de in de vorige eeuw dichtgebouwde binnenhoven. De bezoeker van het Rijksmuseum krijgt daardoor bij binnenkomst het zicht op twee reusachtige binnenpleinen aan beide zijden van de huidige onderdoorgang. Alle latere toevoegingen zoals wanden, verlaagde plafonds en voorzieningen voor gebouwinstallaties worden verwijderd waardoor licht, lucht en helderheid worden teruggebracht in het 19de-eeuwse museum. De technische installaties worden ondergronds geplaatst zodat zij het aanzien van het gebouw zowel binnen als buiten niet verstoren. Op minimaal drie plaatsen komen horecafaciliteiten, onder meer een restaurant aan het toegangsplein. Alle kantoren, restauratie- en foto-ateliers en depôts worden buiten het museum gehuisvest, waardoor het hoofdgebouw weer wordt ‘teruggegeven’ aan het publiek. Bij de realisatie van dit plan gaat de onderdoorgang voor passanten niet verloren, zij zullen als het ware over een glazen brug door de entreehal gaan.

Collecties
Niet alleen de zichtbaarheid van de collectie wordt vergroot in Het Nieuwe Rijksmuseum, ook is er in het VO aandacht voor de toegankelijkheid en herkenbaarheid van de collecties. De vaste collectie van het museum wordt geconcentreerd in het hoofdgebouw, overzichtelijk verdeeld over drie verdiepingen in een aaneensluitend chronologisch circuit. Tentoonstellingen worden vanaf 2008 gepresenteerd in de Philipsvleugel.

Verder met Cuypers
De visie op de restauratie van het interieur van het hoofdgebouw is een essentieel onderdeel van het VO. De integrale conservering van de architectonische en monumentale waarde van het hoofdgebouw heeft in het VO voorop gestaan. De buitenkant van het gebouw blijft gehandhaafd: gevels en daken worden geconserveerd. In het interieur van het Rijksmuseum wordt een deel van de decoratie van Cuypers teruggebracht onder de noemer: 'Verder met Cuypers' Cruz y Ortiz stellen in het VO voor de voorhal van het museum, de trapportalen en de Aduardkapel volgens oorspronkelijk ontwerp te restaureren. Ook de bibliotheek zal een intensieve restauratie ondergaan. In deze bibliotheek wordt een publieksinformatiecentrum gevestigd waarbij het interieur in authentieke vorm gehandhaafd blijft.

Trefwoorden

rijksmuseum kader museum

1	Forum Groningen: een gebouw dat (niet) gezien mag worden woensdag, 04 december
2	Glanzende en gestroomlijnde warmtecentrale voor Hengelo maandag, 02 december
3	Vier architectenbureaus geselecteerd voor Nieuw Kralingen donderdag, 05 december
4	MVRDV en Jaarbeurs presenteren masterplan Jaarbeursdistrict woensdag, 04 december
5	Nieuw Provinciehuis Antwerpen in gebruik genomen maandag, 02 december