Invloedrijke Piranesi in Teylers Museum

11 februari 2008, 9:30

Giovanni Battista Piranesi staat sinds zaterdag centraal op een expositie in Teylers Museum in Haarlem, samengesteld door scheidend Rijksmuseumdirecteur Ronald de Leeuw. Piranesi leefde in de achttiende eeuw, maar aan de invloed van deze Italiaanse kunstenaar ontkomt ook heden bijna niemand.

Alleen al de bezoekers van boekverfilmingen van Harry Potter en De ontdekking van de hemel kwamen in zijn sferen, doordat de schrijvers en de decorbouwers zich mede door hem lieten inspireren. De verbeeldingen die Piranesi tekende van kerkers, in zijn serie Carceri d'invenzione, zijn ook voor de huidige waarnemer spannend en prikkelen zijn fantasie. Maar ook een belangrijke hedendaagse architect als Daniel Libeskind (onder meer van het de bezoekers uit hun evenwicht brengende Joods Museum in Berlijn) heeft Piranesi nog steeds in zijn achterhoofd, blijkt op de expositie in Haarlem.

Piranesi is nog bekender van zijn tekeningen van monumenten in Rome (Vedute di Roma). ,,Sensationeel en onovertroffen”, aldus De Leeuw. Ze bepaalden in zijn tijd het beeld dat buitenlanders van de Eeuwige Stad hadden. Toeristen dromden ook naar zijn winkel om er prenten van zijn hand in te slaan voor het thuisfront.

‘Grand Tour’
Die toeristen, veelal ter vervolmaking van hun opleiding op een culturele ‘Grand Tour’ door Europa, waren volgens De Leeuw aanvankelijk vooral Nederlanders. Pas later werd het echt iets van de Engelsen, de ‘Milordi’, zoals de Italianen ze noemden.

Een Nederlandse klant was onder anderen Johan baron van Spaen. Hij kocht in de winkel van Piranesi, die ook oudheden aanbood, een marmeren buste van keizerin Juliana plus wat geëtste gezichten op Rome. Die liet hij in stuc naboetseren als wanddecoratie in zijn kasteel Biljoen in Velp.

De tekeningen waren geen exacte weergaven, Piranesi fantaseerde erbij en deed er een schepje bovenop. De onderwerpen werden nog aansprekender. Rome-kenner, priester en kunsthistoricus Antoine Bodar noemt Piranesi een 'soort Joop van den Ende, maar ook een Roman Polanski'. Hij wist de boodschap over te brengen en een groot publiek aan te spreken.

Verschillende stijlen
Piranesi had lak aan de regels voor kunstenaars. Hij experimenteerde met de verschillende stijlen uit het verleden om tot nieuwe ontwerpen te kunnen komen. Romeinse, Griekse, Etruskische en Egyptische stijlen, hij paste ze onbekommerd en gewaagd toe. Anderen versleten hem voor of gek, of vonden hem geniaal.

Het liefst zag hij zich overigens als architect, maar veel verder dan zijn tot op heden inspirerende ontwerpen kwam hij niet. Hij kreeg domweg geen opdrachten om echt te gaan bouwen. Verder dan de verbouwing en het nieuwe voorplein voor de Santa Maria del Priorato in Rome heeft hij het niet gebracht.

De tentoonstelling gaat door tot en met 18 mei.
Bron: ANP / afbeelding: Teylers Museum

1	Nieuwe fietsenstalling aan voorzijde station Amsterdam CS officieel geopend woensdag, 25 januari
2	Nieuwe woontoren voor Almere Duin naar ontwerp Zecc donderdag, 26 januari
3	Nieuwe gebouwen met 243 woningen op kop Schipholweg Haarlem maandag, 30 januari
4	Woningbouwproject Domus Houthaven in Amsterdam opgeleverd dinsdag, 31 januari
5	Bouw houten kantoorgebouw op Zuidas opgeschort donderdag, 26 januari

Gerelateerde nieuwsberichten

Teylers Museum wil op Werelderfgoedlijst

Teylers Museum krijgt twee ton subsidie

Kunsthal presenteert tentoonstelling over Piranesi

Andere nieuwsberichten

Team Ballast Nedam Development wint tender eerste woningbouw Strandeiland

1 uur geleden

Het plan behelst 215 woningen en functies als een buurtcentrum en mobiliteitshub, verdeeld over vijf ‘buurtschappen’ met een eigen landschappelijke ‘biotoop’.

Tweede fase herinrichting IJsselkade Zutphen afgerond

3 uur geleden

Naar ontwerp van Hosper zijn in het kader van het project Ruimte voor de Rivier robuuste riviertrappen geplaatst en is er een parkweide aangelegd op de kade. Midden op de heringerichte kade staat een door IAA Architecten ontworpen horecapaviljoen.

De Zwarte Hond presenteert transformatieplan voor Spuiboulevard Dordrecht

Gisteren, 17:29

Dordrecht krijgt aan de zuidelijke rand van de binnenstad een nieuw stedelijk woonmilieu met 500 woningen, verdeeld over drie bouwblokken in een groene omgeving.

Hendrick de Keyser verwerft modern landhuis uit 1956

Gisteren, 15:48

Het gezin van textielfabrikant Van Gelderen heeft zijn voormalige woonhuis in Enschede, ontworpen door architect Hein Salomonson, geschonken aan Hendrick de Keyser Monumenten.

Triodos verstrekt leningen aan bedrijven met circulair en biobased verdienmodel

51 minuten geleden

Triodos Bank mag de leningen als enige bank in Nederland verstrekken, laat een woordvoerder weten.

Deltawerken nog altijd iconisch voorbeeld Nederlandse waterbouw

3 uur geleden

De bouw van de Deltawerken na de Watersnoodramp van 1953 wordt wereldwijd nog altijd beschouwd als een uitzonderlijke prestatie als het gaat om kustbescherming.

Houweling Architecten breidt managementteam uit

Gisteren, 14:11

Sinds 1 januari vormen Wouter-Jan van Wezel en Marco Moretti samen met directeur en eigenaar Jan Houweling de leiding van het bureau uit Bleiswijk.

Grote steden bezorgd over omstandigheden nieuwbouw

31 januari, 12:17

De huidige omstandigheden in de nieuwbouwsector leiden tot zorgen in de grote steden, die vanwege de woningnood grote ambities hebben.

Praag locatie voor 7e Iconic Houses Congres met excursies

30 januari, 11:40

Het Iconic Houses Netwerk presenteert van 22 tot en met 26 mei zijn zevende internationale congres in Praag, met onder meer lezingen en een groot aantal bezoeken aan Tsjechische museumwoningen.