Invloedrijke Piranesi in Teylers Museum

11 februari 2008, 9:30

Giovanni Battista Piranesi staat sinds zaterdag centraal op een expositie in Teylers Museum in Haarlem, samengesteld door scheidend Rijksmuseumdirecteur Ronald de Leeuw. Piranesi leefde in de achttiende eeuw, maar aan de invloed van deze Italiaanse kunstenaar ontkomt ook heden bijna niemand.

Alleen al de bezoekers van boekverfilmingen van Harry Potter en De ontdekking van de hemel kwamen in zijn sferen, doordat de schrijvers en de decorbouwers zich mede door hem lieten inspireren. De verbeeldingen die Piranesi tekende van kerkers, in zijn serie Carceri d'invenzione, zijn ook voor de huidige waarnemer spannend en prikkelen zijn fantasie. Maar ook een belangrijke hedendaagse architect als Daniel Libeskind (onder meer van het de bezoekers uit hun evenwicht brengende Joods Museum in Berlijn) heeft Piranesi nog steeds in zijn achterhoofd, blijkt op de expositie in Haarlem.

Piranesi is nog bekender van zijn tekeningen van monumenten in Rome (Vedute di Roma). ,,Sensationeel en onovertroffen”, aldus De Leeuw. Ze bepaalden in zijn tijd het beeld dat buitenlanders van de Eeuwige Stad hadden. Toeristen dromden ook naar zijn winkel om er prenten van zijn hand in te slaan voor het thuisfront.

‘Grand Tour’
Die toeristen, veelal ter vervolmaking van hun opleiding op een culturele ‘Grand Tour’ door Europa, waren volgens De Leeuw aanvankelijk vooral Nederlanders. Pas later werd het echt iets van de Engelsen, de ‘Milordi’, zoals de Italianen ze noemden.

Een Nederlandse klant was onder anderen Johan baron van Spaen. Hij kocht in de winkel van Piranesi, die ook oudheden aanbood, een marmeren buste van keizerin Juliana plus wat geëtste gezichten op Rome. Die liet hij in stuc naboetseren als wanddecoratie in zijn kasteel Biljoen in Velp.

De tekeningen waren geen exacte weergaven, Piranesi fantaseerde erbij en deed er een schepje bovenop. De onderwerpen werden nog aansprekender. Rome-kenner, priester en kunsthistoricus Antoine Bodar noemt Piranesi een 'soort Joop van den Ende, maar ook een Roman Polanski'. Hij wist de boodschap over te brengen en een groot publiek aan te spreken.

Verschillende stijlen
Piranesi had lak aan de regels voor kunstenaars. Hij experimenteerde met de verschillende stijlen uit het verleden om tot nieuwe ontwerpen te kunnen komen. Romeinse, Griekse, Etruskische en Egyptische stijlen, hij paste ze onbekommerd en gewaagd toe. Anderen versleten hem voor of gek, of vonden hem geniaal.

Het liefst zag hij zich overigens als architect, maar veel verder dan zijn tot op heden inspirerende ontwerpen kwam hij niet. Hij kreeg domweg geen opdrachten om echt te gaan bouwen. Verder dan de verbouwing en het nieuwe voorplein voor de Santa Maria del Priorato in Rome heeft hij het niet gebracht.

De tentoonstelling gaat door tot en met 18 mei.
Bron: ANP / afbeelding: Teylers Museum

1	‘Stoere dame op hoge hakken’ model voor gevel pand P.C. Hooftstraat woensdag, 17 april
2	Porseleinen Toren in ontwikkelgebied Nieuw Delft officieel geopend vrijdag, 19 april
3	Marc Koehler Architects presenteert ensemble van zes gebouwen in Buiksloterham donderdag, 18 april
4	Woontoren Nova in De Binckhorst rondt de transformatie Maanplein af woensdag, 17 april
5	Kunstmanifestaties tonen ongeziene kant van Brugge en de Belgische kust dinsdag, 16 april

Gerelateerde nieuwsberichten

Teylers Museum wil op Werelderfgoedlijst

9 februari 2010

Teylers Museum krijgt twee ton subsidie

18 januari 2013

Kunsthal presenteert tentoonstelling over Piranesi

7 mei 2019

Andere nieuwsberichten

Octavia Hill biedt 124 sociale huurwoningen in het hart van Hyde Park Hoofddorp

Gisteren, 17:13

Octavia Hill, ontworpen door Studioninedots, is het opvallende resultaat van de specifieke eisen uit het stedenbouwkundige plan, het gewenste programma en de ongewone bouwenvelop.

Papieren koffiecupje gepresenteerd in 'krantenkiosk' door Studio Ossidiana

Gisteren, 16:10

Vorige week heeft koffiemerk Nespresso in Milaan een composteerbaar cupje op papierbasis gepresenteerd. Dat gebeurde in een paviljoen dat is ontworpen door het Rotterdamse Studio Ossidiana.

Orange en Felixx presenteren ontwerp voor woonbuurt op oud kloosterterrein

Gisteren, 15:39

Het schetsontwerp voor een woonbuurt op landgoed Dennenheuvel van het voormalige klooster Euphrasia, in Bloemendaal, is gebaseerd op de kloostertyplogie.

Rijksmonumentaal Jachtslot Mookerheide heropend na restauratie door 1meter98

Gisteren, 12:20

Afgelopen zaterdag is na een restauratie Jachtslot Mookerheide officieel heropend. Het complex nabij het Noord-Limburgse Mook is in opdracht van Natuurmonumenten gerestaureerd door architectenbureau 1meter98.

Organisaties werken aan praktijktoets aangescherpte MPG-eisen

Gisteren, 14:27

Veertien organisaties uit onder meer de ontwerp- en bouwsector gaan onderzoeken hoe de aangescherpte MPG-eisen voor 2025 kunnen worden geïmplementeerd in de praktijk.

IMF-bestuurder dringt aan op verdere afbouw hypotheekrenteaftrek

Gisteren, 13:36

Nederland kan fiscale en financiële stimulering van de woningmarkt niet gebruiken nu er een nijpend huizentekort is, stelt Paul Hilbers.

DNB: verduurzaming woningen blijft achter, maar geld geen probleem

Gisteren, 10:01

Verreweg de meeste Nederlanders hebben genoeg spaargeld of leenmogelijkheden om hun koophuis te verduurzamen, maar doen dit toch nog niet in groten getale.

Amsterdam gaat meer woningen voor ouderen geschikt maken

19 april, 1:49

De gemeente past bestaande seniorenflats op verschillende manieren aan om ouderen langer zelfstandig te laten wonen.

FNV: minister moet ingrijpen na censuur door bestuur TU Delft

19 april, 12:12

Volgens de vakbond ‘rommelt het aan alle kanten’ bij de universiteit, nu het bestuur daar ‘censuur toepast om een kritisch artikel in het eigen universiteitsblad Delta onder het tapijt te vegen’.