Hoogbouw - Intro

4 januari 2008, 12:41

Het bouwen van hoge kantoor- en woongebouwen werd ruim een eeuw geleden mogelijk gemaakt door de toepassing van dragende ijzeren skeletconstructies in combinatie met personenliften. Vanaf het eind van de 19e eeuw werd binnen een aantal Noord-Amerikaanse steden geconcurreerd om de hoogste skyscraper (wolkenkrabber) van de stad. Het in 1931 voltooide Empire State Building in New York won de slag en bleef lange tijd het hoogste gebouw ter wereld.

Het in 1897 in Rotterdam gerealiseerde hoge Witte Huis was lang tijd het hoogste kantoorgebouw van Europa. Merkwaardig genoeg heeft dit 45 meter hoge gebouw massieve dragende buitenmuren. Dat geldt niet voor de in 1932 aan het Victorieplein in Amsterdam gebouwde Wolkenkrabber naar ontwerp van J.F. Staal, waar wel werd gekozen voor nieuwe bouwtechnieken en bouwmaterialen. Voor de Tweede Wereldoorlog was hoogbouw bijna uitsluitend voorbehouden aan steden in het noorden van de Verenigde Staten en West-Europa. Na 1945 werden ook in de Sovjet-Unie en andere communistische landen wolkenkrabbers gebouwd. Tot begin jaren zeventig voerden de Amerikanen echter de boventoon. De Twin Towers van het World Trade Center in New York waren (zij het voor korte tijd) niet alleen de hoogste gebouwen ter wereld, ze vormden tevens het symbool van de economische machtspositie.

Vanaf de jaren tachtig wordt ook in het sterk in opkomst zijnde Azië gekozen voor hoogbouw. Zo kreeg Hongkong een skyline die nauwelijks onderdoet voor Manhattan. Na Signapore en diverse Japanse steden volgde in de jaren negentig ook Maleisië.

Aan het begin van de 21e eeuw werd in de Aziatische landen de wereld-hoogtelat verlegd. In Taipei in Taiwan werd voor de eerste maal de 500 meter overschreden. Tegenwoordig laat China zien hoe hoogbouw een uitdrukking vormt van economische groei. Inmiddels is ook in het Midden-Oosten hoogbouw sterk in opkomst. De meest opvallende stad in dit opzicht is Dubai, waar het hoogste gebouw ter wereld zal worden gebouwd. In Europa wordt in de vele historische binnensteden in het algemeen voorzichtiger met hoogbouw omgegaan. Het is dan ook geen toeval dat in Rotterdam – stad zonder historische kern – nadrukkelijk wordt gekozen voor intensief grondgebruik in de toekomst, terwijl in Amsterdam de hoogbouw wordt geconcentreerd aan de decentrale Zuidas. Met deze spectaculaire ontwikkeling krijgt ook de hoofdstad een skyline van Europese betekenis. Steden als Den Haag, Utrecht, Eindhoven en Leeuwarden volgen.

Hoogbouw zal voor veel bestuurders en planologen onvermijdelijk zijn. De trek naar de stad op mondiaal niveau is groter dan ooit. Naar verwachting zal tweederde van de snel groeiende wereldbevolking rond 2050 in een stad of binnen een stedelijke agglomeratie wonen.

Vorm en hoogte van een wolkenkrabber worden bepaald door de draagconstructie, de geveltechniek en de technische installaties, maar ook door veiligheidsvoorschriften, die aanzienlijk strenger werden na de aanslagen in New York op 11 september 2001. Gezien deze ontwikkelingen en de vooruitgang van de bouwtechniek zijn er nog een aantal spectaculaire hoogbouwprojecten te verwachten.

Overzicht projecten:

- Kantoor Hearst Building, New York (Norman Foster, 2004-2006)

- Moscow City Tower, Moskou, Rusland (Norman Foster and partners)

- Turning Torso, Malmö, Zweden (Santiago Calatrava, 2007)

- Burj Dubai, Dubai, Verenigde Arabische Emiraten (Skidmore Owings and Merril)

- Petronas Towers, Kuala Lumpur, Maleisië (Cesar Pelli)

- Magic Mountains, Chongqing, China (COBE architecten / Chongging universiteit, 2007)

- multifunctioneel gebouw, Chongqing, China (Ken Yeang)

- Jin Mao Toren, Shanghai, China (Skidmore Owings and Merrill)

- Freedom Towers, New York, Verenigde Staten (diverse architecten)

- Millenium Tower, Tokyo, Japan (Norman Foster and Partners)

- Taipei 101, Taipei, Taiwan (CY Lee & Partners architect, 2004)

1	Nieuwe fietsenstalling aan voorzijde station Amsterdam CS officieel geopend woensdag, 25 januari
2	Nieuwe woontoren voor Almere Duin naar ontwerp Zecc donderdag, 26 januari
3	De brutalistische Bunker en zijn 'Maaskantse' toren maandag, 23 januari
4	Space Encounters geeft bestaande gezinswoning gelaagdheid dinsdag, 24 januari
5	Gentrificatie-compensatie dinsdag, 24 januari

Gerelateerde nieuwsberichten

Parkeerterrein in plaats van supertoren

Wolkenkrabber Foster afgelast door crisis

Voormalige hoogste toren wil 'groen' worden

Bureau architect World Trade Center failliet

Andere nieuwsberichten

Jolijn Valk gaat niet voor tweede termijn als BNA-voorzitter

27 januari, 3:11

In juli legt ze de voorzittershamer van de branchevereniging voor architecten neer, zo heeft ze donderdag tijdens een ledenraadbijeenkomst bekendgemaakt. Valk was sinds 2021 voorzitter van de BNA.

OMA verbouwt museum voor Egyptische oudheden in Turijn

27 januari, 1:37

OMA heeft de prijsvraag voor de verbouwing van Museo Egizio in Turijn gewonnen. Belangrijkste ingreep in het winnende voorstel is dat de binnenhof en nog zes ruimtes in het gebouw weer een openbaar karakter krijgen.

Site Practice en ZUS winnen prijsvraag Fritz District in München

27 januari, 10:43

Een groot, leegstaand kantoorgebouw in het zuidoosten van de stad wordt ‘opgeknipt’ en herontwikkeld tot een kleine buurt met een mix van wonen, werken, dagbesteding, kleinschalige detailhandel en horeca.

Goirlese ontwerpbureaus nemen intrek in kantoorpand Black Barn

27 januari, 9:15

De Black Barn, zoals het kantoorpand in Goirle is genoemd, is ontworpen als een ingetogen schuurvolume met zwart gebeitste houten gevels en een zinken dak. Het interieur is georganiseerd rond een grote kastwand.

Staatssecretaris na rapport PBL: strengere regels voor kringloopeconomie

27 januari, 2:30

Volgens het planbureau heeft het kabinet tot nu toe nauwelijks vooruitgang geboekt om toe te werken naar een circulaire economie.

Historische groei aantal zonnepanelen op woningdaken in 2022

27 januari, 11:22

Belangrijke aanjager van de populariteit van zonnepanelen onder woningbezitters is de salderingsregeling, meldt branchevereniging Netbeheer Nederland.