Koolhaas: neem ontwikkelingen Dubai serieus

11 september 2007, 13:18

Maandagavond werd in het Nederlands Architectuurinstituut (NAi) de aftrap genomen van het nieuwe culturele seizoen. Aanleiding vormde de nieuwe publicatie Al Manakh, een uitgave (nummer 12) in de Volume-reeks. Al Manakh is een driedelige almanak over de ruimtelijke en architectonische ontwikkelingen rond de Perzische Golf, in met name steden als Dubai.

NAi-directeur Ole Bouman en Rem Koolhaas gaven hun visie. Deze werden geëvalueerd door architect-auteur Mark Wigley, die met Bouman en Koolhaas in 2005 het Volume Magazine oprichtte. De avond werd afgerond met een publieksdiscussie. Volume Magazine - een samenwerkingsproject tussen Archis, AMO en C-lab - is een experimentele ‘think thank’ waarin verder gekeken wordt dan naar de fysieke kenmerken van architectuur. Het gaat over de sociaal-culturele waarden en verantwoordelijkheden van de architectuur in mondiale context. Dat werd gisteravond eens te meer duidelijk. Eén van de centrale vraagstellingen tijdens de avond was dan ook wat ‘the power of architecture’ kan zijn in het gebied rond de Golf .

Circle of pain
Ole Bouman gaf een algemene inleiding, gelardeerd met (soms onthutsende) foto’s van een onlangs gemaakte studiereis naar Beiroet. Bouman liet zien wat voor moeite moet worden gedaan om alleen maar in het gebied te komen. Vanuit welke richting ook, de reiziger doorkruist altijd ‘the circle of pain’, gebieden gedomineerd door menselijk leed. Volgens hem een schril contrast met het Golf-gebied waar elke droom kan worden gebouwd, gekocht en ook weer verkocht.

Bouman riep het veelkoppige publiek (waarvan nauwelijks tien procent ooit het Golf-gebied heeft bezocht) op zichzelf vragen te stellen over wat de rol van het (architectonisch) ontwerp kan zijn in dit gebied en even zozeer in de omgeving, niet zozeer in fysieke maar vooral in communicatieve zin. Dit soort fundamentele vragen over architectuur moeten volgens Bouman met een evenwichtige dosering tussen idealisme en realisme benaderd worden.

Rem Koolhaas constateerde dat het onvermijdelijk is vanuit een politieke context naar het gebied te kijken. Die context legde de eerste paradox bloot: we willen graag een meer democratischer bewind in het gebied rond de Golf, maar staan te trappelen om te investeren te, waarmee we het autocratisch bewind in de Verenigde Arabische Emiraten steviger in het zadel helpen.

Disney meets Speer
Een andere paradox ligt volgens Koolhaas in het feit dat westerlingen wel (veelal denigrerende) kritiek leveren, terwijl ‘we’ nauwelijks betrokken zijn bij de ontwikkelingen. Dubai kreeg metaforen als ‘skyline on crack’, ‘Las Vegas in Arabia’ of, ironischer, ‘Walt Disney meets Albert Speer on the shores of Arabia’ (Mike Davis, 2006).

En zelfs als we de culturele expansie niet ironiseren maar serieus nemen, hetgeen we volgens Koolhaas moeten doen, dan komen we er niet omheen dat het gebied een karikatuur is van zichzelf. In de ogen van de architect dreigt Dubai te sterven door een overdosis aan iconen, waar het ontwerp van de sterarchitect nauwelijks meer te onderscheiden is van de locale middelmaat.

Vervolgens gaf Koolhaas aan waarom wij de ontwikkelingen serieus moeten nemen, niet in de laatste plaats vanwege de serieusheid waarmee de ontwikkelingen zo’n veertig jaar geleden in gang zijn gezet. En ook omdat Dubai niet ‘verloren’ is. Met één plaatje liet Koolhaas een idee zien hoe stedenbouwkundig zou kunnen worden ingegrepen. Vooralsnog zou de door de Arabieren zeer serieus genomen Al Manakh nog meer ideeën kunnen opleveren.

Logische vervolgstap
Mark Wrigley gaf de driedelige Al Manakh een architectuurhistorische inbedding. Al Manakh ziet hij als eerste logische vervolgstap op het werk van Robert Venturi en Denise Scott Brown onder meer in Iran enkele decennia geleden. In de westerse geschiedschrijving is het woestijngebied altijd een ‘vijand’ geweest van de architectuur; onze beschaving begint immers met de Griekse tempels.

Met Koolhaas constateert Wrigley een breuk in de globalisering. De ‘veramerikanisering’ is een halt toegeroepen en de woestijn komt in zekere zin op ons af. Om het gebied beter te begrijpen en voorzichtig vanuit Westers perspectief mee te denken over de toekomst de Golf, kan Al Manakh volgens Wrigley een leidraad geven.
Bron: tekst: Marcel Teunissen

Trefwoorden

koolhaas

1	Architectenweb symposium: ontwerpen met de natuur woensdag, 31 mei
2	Gebiedsontwikkelaar AM en Wageningen University & Research onderzoeken mogelijkheden voor versnelling natuurinclusief bouwen maandag, 5 juni
3	EVA architecten ontwerpt demontabel houten kantoorpand woensdag, 31 mei
4	Dubbel woongebouw Space Encounters op Oostenburg opgeleverd maandag, 5 juni
5	Avond over 'Nieuwe vormentaal in houtarchitectuur’ in Pakhuis De Zwijger donderdag, 1 juni

Gerelateerde nieuwsberichten

Al Manakh buigt zich over stedelijkheid VAE

1 juli 2009

AMO maakt visie voor vallei Côte d’Azur

12 november 2009

Tweede editie Al Manakh verschenen

20 april 2010

Crisis nekt ambities Dubai

27 november 2009

Dubai presenteert groen megaproject

15 april 2008

NAi ondersteunt tweede editie Al Manakh

20 januari 2009

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Rijssen-Holten heeft bijzonder energiezuinig nieuw zwembadcomplex

Gisteren, 17:17

Reitsema & partners ontwierp in samenwerking met Wehrung architecten het nieuwe zwembad De Koerbelt op basis van Total Cost of Ownership.

Woonconcept 'Alles op een rijtje' moet beter inspelen op wensen woningzoekers

Gisteren, 12:01

Op basis van data en inzichten van woningsite funda hebben Van Wijnen, heren 5 architecten en Dingeman Deijs Architects een nieuw, betaalbaar woonconcept ontwikkeld, bestaande uit vijf typen rijwoningen.

Nederlands paviljoen in Venetië toont ‘Plumbing the System’

Gisteren, 09:00

De Nederlandse inzending voor de Biënnale van Venetië is op uitnodiging van het Nieuwe Instituut samengesteld door Jan Jongert, oprichtervan Superuse Studios.

Ontwerp Nederlands paviljoen Expo 2025 Osaka onthuld

5 juni, 5:33

Vanmiddag heeft het consortium van RAU, DGMR, Tellart en Asanuma samen met minister Liesje Schreinemacher voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking het ontwerp onthuld.

Geen vergoeding vloerenbedrijf ingestorte parkeergarage Eindhoven

Gisteren, 16:23

Bouwbedrijf BAM is niet aansprakelijk voor de geleden schade van een vloerenmaker na het instorten van een parkeergarage bij Eindhoven Airport.

Voor het eerst meer energie uit zonnepanelen dan uit biomassa

5 juni, 3:41

Van de totale hoeveelheid hernieuwbare energie die de afgelopen maand werd opgewekt, kwam 39% van zonnepanelen.

Woongebouw in Amsterdam-Oost onbewoonbaar door grote brand

5 juni, 11:19

In een woongebouw van het complex De Enter aan de Joan Muyskenweg in Amsterdam-Oost brak zaterdagavond een zeer grote brand uit. Alle 95 woningen zijn voorlopig onbewoonbaar, meldt de brandweer.

Nederland halverwege doel hernieuwbare energie: 15 procent

2 juni, 2:06

Het gebruik van hernieuwbare energie in Nederland is inmiddels over de helft richting het afgesproken doel voor 2030. In 2022 kwam van alle energie die werd verbruikt (elektriciteit én warmte) 15 procent uit hernieuwbare bronnen.

Woningplatform ziet interesse voor schaars huuraanbod stijgen

1 juni, 9:40

Woningzoekers verdringen zich steeds meer rond de huurwoningen in de vrije sector die beschikbaar zijn, maakt woonplatform Pararius op uit eigen cijfers.

Toezichthouder: zonnepanelen via omvormer makkelijk te hacken

30 mei, 10:51

Veel omvormers voor de panelen, die nodig zijn om zonne-energie om te zetten in te gebruiken elektriciteit, voldoen volgens de RDI niet aan gestelde eisen.

Ga naar het nieuws-archief