Marjolein van Eig

Achterblijvers op de bank

10 december, 10:30

“Mama, er zijn bij mij op werk twee mensen die geen huis hebben.” De dochter heeft een bijbaantje achter de bar van een sportclub. Bij de ene collega is de relatie uitgegaan en die slaapt nu op de bank bij vrienden. De ander maakt gebruik van de nachtopvang; van 22 uur tot 8 uur heeft hij een plek, daarna wordt hij weer de straat op gestuurd. Ze hebben beide de middelbare school afgemaakt zonder vervolgopleiding. Ze hebben beide een baan maar verdienen niet genoeg geld voor een ‘normale’ huurwoning en krijgen geen voorrang bij de woningcorporaties want hun situatie is niet urgent.

Wrang is dat hun situatie vanzelf urgent wordt, want de gemiddelde bankslaper eindigt vaak op straat. En eenmaal op straat is het lastig om de weg omhoog weer te vinden.

In het rapport ‘Bankslapers: De onzichtbare daklozen van Rotterdam’ wordt deze problematiek ontleed. Rotterdam telt zo’n 5.000 bankslapers. Het betreft jongeren tussen de 18 en 27 jaar die in de problemen komen nadat ze 18 jaar worden. Het gaat vaak om jongeren wier ouders in de bijstand zitten, MBO-ers voor wie er te weinig kamers zijn of jongeren die niet meer in aanmerking komen voor jeugdzorg. Het barst in Nederland van de hulpinstanties maar niemand weet hoe dit specifieke probleem opgelost kan worden. Voor de betreffende groep bestaat nog geen instantie.

We kregen het rapport opgestuurd nadat we met een gelegenheidsgroepje aan de ‘bankslaperstafel’ van Platform Woonopgave hadden gezeten tijdens het (voortreffelijk georganiseerde) Stadsmakerscongres. Aan het einde van ons gesprek vroeg de gespreksleider ons om van onze comfortabele positie rond de tafel op te staan en de arena te betreden om iets concreets te doen aan dit probleem. Een terechte vraag waar ik het wel een beetje warm van kreeg.

Wat kunnen wij als architecten doen? Als ik mijn netwerk moet geloven dan stort de gehele Nederlandse – en internationale – architectengemeenschap zich momenteel op het circus van de nieuwste architectuuropdracht in de Spoorzone Tilburg; de herontwikkeling van de Koepelhal-Wagenmakerij. Als vliegen rond de stroop zoemde het de afgelopen weken belletjes op de verschillende bureaus, op zoek samenwerkingen in de meest kansrijke teams. Ik heb zelf ook nog kort een poging ondernomen. Veel te laat. Iedereen had al een groepje.

De komende weken worden er, uit die stapel ingezonden portfolio’s, tien teams geselecteerd. Deze teams gaan een visie maken. Uit die visiepresentaties worden drie teams geselecteerd voor een schetsontwerp, een plan van aanpak en een kostenraming. Dit alles in dialoog met de opdrachtgever. Een heel interessant maar uitermate tijdrovend en complex proces.

Want reken even mee: stel 20 teams sturen in voor de selectiefase, stel 3 disciplines per team. Zij moeten 5 referentieprojecten met een toelichting insturen. Stel elke team besteedt hier 60 uur aan. Dat betekent 20 x 60 = 1.200 uur voor de 1^e ronde. Vervolgens maken 10 teams een visie. Om een goede visie te maken moet je de opgave heel goed kennen. Het begint met het lezen van alle tenderstukken: de zgn. ‘kruisjeslijst’; het programma’s van eisen; de stedenbouwkundige kaders, incl. onderleggers etc.; het ruimtelijk programmatisch programma van eisen; het cultuurhistorisch onderzoek, het waardering- en transformatiekader; het advies exploitatie Koepelhal; de quickscan omgevingsgeluid ontwikkeling Wagenmakerij Spoorzone; het ambitiedocument openbare ruimte: Deel A: Ruimtelijk raamwerk en leidende principes; Deel B: Ruimtelijk raamwerk en uitwerkingsprincipes; de dialoog- en inschrijvingsleidraad. Dat kost al een hoop tijd en dan moet de visie nog gemaakt worden.

10 visies dus; stel 80 uur per discipline per team (lezen van de stukken, afstemmen tussen de disciplines, maken van de visie) 10 x 3 x 80 = 2.400 uur. Daarna volgt de dialoogronde met de drie overgebleven teams; deze duurt ongeveer 10 weken. Stel 2 personen per discipline per team in 10 weken: 3 x 2 x 10 x 40 = 2.400 uur.

Totaal kom ik grofweg op 6.000 uren aan werk op deze tender. En dan heb ik het enkel nog over de architectenkant.

Allemaal mooi natuurlijk. We willen ook dat de Tilburgse koepelhal en wagenmakerij de beste verbouwing en ontwikkeling krijgt. En Tilburg is in dit voorbeeld enkel lijdend voorwerp; er gaat in het architectenvak een hoop tijd verloren aan tenderdeelnames. En deze tijd gaat dus niet naar het oplossen van het woonprobleem van de collega’s van de dochter. Dus bied ik hierbij onze diensten aan, aan een partij die een architect nodig heeft voor zijn/haar plan voor het oplossen van het probleem van de bankslapers. Wij hebben onszelf als bureau immers een hoop tijd bespaard nu alle groepjes gevormd zijn en we op de figuurlijke gymbank zijn achtergebleven.

Marjolein van Eig is architect-directeur van BureauVanEig. Zowel in haar werk als in haar maandelijkse column verbindt ze eigentijdse opgaven met hun historische wortels. Ze is afstudeermentor aan de Academie van Bouwkunst, geeft regelmatig lezingen in binnen- en buitenland, en is architectlid van de Welstandcommissie in Rotterdam. Haar columns zijn gebundeld in het boek 'De Ruimtes'.

Trefwoorden

column bankslapers daklozen sociale woningbouw marjolein van eig

1	Voormalig V&D-pand in Maastricht wordt woon- en winkelcomplex maandag, 9 december
2	Bouw hoogbouwcomplex The Modernist tegenover Rotterdam Centraal gestart maandag, 9 december
3	Maarten van Kesteren ontvangt Abe Bonnema Prijs voor Jonge Architecten 2024 zaterdag, 7 december
4	Team met diederendirrix ontwerpt grootschalig nieuwbouwproject bij Amsterdam Sloterdijk maandag, 9 december
5	Achterblijvers op de bank dinsdag, 10 december

Gerelateerde nieuwsberichten

Voorstellingsvermogen

12 november

Nieuw onderzoek: aantal daklozen verschilt sterk per regio

12 december

Marjolein van Eig: “Een boek lees je anders dan een online artikel”

31 oktober

Stad aan het water

8 oktober

Hoekjes, trapjes, hekjes

11 september

Plaatsen waar u slaapt

9 juli

Modern

14 mei

De architect is op zoek naar liefde

10 april

Deal woontop: sneller en meer bouwen, eis betaalbare bouw blijft

11 december

Lelijkste woonwijk

12 maart

Ode aan Joost

13 februari

Dagboek van een ruimtegebruiker

16 januari

Laatste keer, echt

12 december 2023

De architect en de verkiezingen

14 november 2023

12 oktober 2023

12 september 2023

1 september 2023

13 juni 2023

Kolommen en vergankelijkheid

10 mei 2023

De uitstoot is nu

11 april 2023

Gaaf land

14 maart 2023

Een goede gebouwplint; wat is dat eigenlijk?

14 februari 2023

De andere kant

24 januari 2023

Het gebouw als kunstwerk

16 januari 2023

8 december 2022

8 november 2022

11 oktober 2022

13 september 2022

14 juni 2022

Wooncrisis én ambtenarencrisis

10 mei 2022

Dijkenhoge ambities

12 april 2022

Waarde en weerloos

8 maart 2022

Houtbouw hoeft er niet zo uit te zien

8 februari 2022

De reikwijdte van iemand

11 januari 2022

Gebouwde telmodellen

14 december 2021

Ode aan onze oude straat

9 november 2021

De glasparadox

14 september 2021

Huilen onder systeemplafonds

9 juni 2021

Architecten, verenigt u

11 mei 2021

Het raam mag niet open

13 april 2021

Nostalgie naar vooruitgangsdenken

9 maart 2021

Materiaal als drager van herinnering

9 februari 2021

Het leven in het trappenhuis

12 januari 2021

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Woongebouw Civic Architects vormt herkenningspunt langs Tolhuiskanaal

Gisteren, 14:34

In de Amsterdamse wijk Buiksloterham is woongebouw Tolhuiskade opgeleverd. Het gebouw, dat is ontworpen door Civic Architects en uit tien woningen bestaat, vormt een herkenningspunt aan het Tolhuiskanaal.

Vernieuwd interieur voor gemeente Heemskerk

Gisteren, 13:33

Naar ontwerp van Proof of the sum is het interieur van de gemeente Heemskerk vernieuwd.

Ontwikkeling gebouwencomplex Amstel Vista bij Berlagebrug gestart

Gisteren, 11:06

Eind november is de bouwovereenkomst getekend voor het multifunctionele project Amstel Vista in Amsterdam. Het complex bij de Berlagebrug bestaat uit drie gebouwen, die zijn ontworpen door Dam & Partners Architecten, MVSA Architects en SOM.

TALKS about architecture organiseert twee lezingen in januari

12 december, 4:26

De Italiaanse architect Francesca Torzo bijt op donderdag 16 januari het spits af, een week later op 23 januari gevolgd door het Zweedse Fabel Arkitektur.

PBL: duurzaam energiedoel haalbaar, maar meer nodig voor klimaat

Gisteren, 15:40

Nederland lijkt het zelf opgestelde doel voor het opwekken van duurzame energie te gaan halen in 2030, maar regio's kijken nog steeds te weinig naar de langere termijn.

DNB verwacht dat huizenprijzen komende jaren verder oplopen

Gisteren, 12:25

Gemiddeld is volgend jaar ongeveer 520.000 euro nodig voor een nieuw huis, voorspelt De Nederlandsche Bank.

Nieuwe eigenaren voor designlocatie Kazerne

Gisteren, 10:00

Dick Spierenburg en Bram Bijnen zijn de nieuwe eigenaren van Kazerne BV in Eindhoven. Het tweetal geeft aan de identiteit van Kazerne als dynamische ontmoetingsplek te willen versterken.