Juha Leiviskä, Russell Foster en Henry Plummer ontvangen Daylight Award 2020
20 mei 2020, 15:00
Op de UNESCO International Day of Light zijn de ontvangers van de Daylight Award 2020 bekendgemaakt. Juha Leiviskä ontving de prijs voor architectuur en Russell Foster voor onderzoek. Bovendien kreeg Henry Plummer een prijs toegekend voor zijn gehele carrière.
De internationale Daylight Award wordt eens in de twee jaar uitgereikt in de categorieën architectuur en onderzoek. Ter gelegenheid van de veertigste editie van de Daylight Award, zijn de twee prijzen ditmaal aangevuld met de Lifetime Achievement Award.
Juha Leiviskä
De Finse architect Juha Leiviskä heeft de Daylight Award gekregen voor de wijze waarop hij daglicht een integraal onderdeel van zijn gebouwen maakt. Leiviskä, een van de belangrijkste hedendaagse architecten in Finland, bewerkstelligt in zijn architectuur een subtiele maar opwindende aanwezigheid van licht als deel van de ruimtelijke ervaring. Kenmerkend is volgens de jury zijn gebruik van schuin binnenvallend licht, dat zowel direct op verticale oppervlakken valt als wordt gereflecteerd, waardoor gelaagde licht ontstaat dat een duidelijk gevoel van diepte schept.
“Een bijzonder subtiel effect in zijn lichtarticulaties is het gebruik van gereflecteerde kleur, waardoor kleur een constant veranderend, kinetisch en pulserend fenomeen wordt”, schrijft de jury. Met zijn aandacht voor de kwaliteit en intensiteit van daglicht zorgt de architect voor het visuele comfort en welzijn van de gebouwgebruikers – ook bewoners van zijn woongebouwen, stelt de jury. “Dat doet hij rustig, eenvoudig en verfijnd zonder effect te zoeken.”
Leiviskä ontwierp veel religieuze en gemeentelijke gebouwen, alsook woningen en appartementsgebouwen, een bibliotheek, een ambassade en een cultureel centrum in Jeruzalem. “Leiviskä's kerken zijn inderdaad meesterlijk gearticuleerde instrumenten van daglicht”, zegt de jury. Zijn inspiratiebronnen zijn onder meer Beierse barokke kerken, maar zijn vlakke orthogonale composities weerspiegelen De Stijl-principes van visueel contrapunt. Ook muziek en de Scandinavische bossen bieden hem inspiratie.
Russel Foster
De Britse neurowetenschapper Russell Foster kreeg de prijs toegekend voor zijn klinische studies die belangrijke vragen over het effect van licht behandelen. Professor Foster is directeur van het Nuffield Laboratory of Ophthalmology en hoofd van het Sleep and Circadian Neuroscience Institute van de University of Oxford in Groot Brittannië. In 2015 ontving hij een Commander of the Order of the British Empire (CBE) voor zijn bijdragen aan de wetenschap. Met name geldt zijn interesse hoe het circadiane (of 24-uurs) ritme en het slaap-waakritme worden gegenereerd en gemoduleerd.
Zijn meest geprezen wetenschappelijke ontdekking was dat het oog een gespecialiseerde cel bevat, die als lichtsensor fungeert en het functioneren van ons lichaam afstemt op de dag-nachtcyclus. Voor de architectuur is het werk van Foster volgens de jury van groot belang omdat dit “de gezondheidsgevolgen van licht op de korte en lange termijn aanwijst, en aangeeft wanneer en hoe lichtinval moet worden aangemoedigd en omgekeerd wanneer het moet worden verminderd en verduisterd.”
Henry Plummer
De bijzondere Lifetime Achievement Award is uitgereikt aan de Amerikaanse architect, fotograaf en schrijver Henry Plummer. “Door middel van uitgebreide beschouwingen en fotografisch onderzoek geeft hij een doordachte en suggestieve visie op talloze gebouwen uit de gehele geschiedenis”, zegt de jury. “Zijn unieke benadering om de transformatieve, metafysische kwaliteiten van daglicht te onthullen, bestaat uit de krachtige combinatie van zijn verhalende analyses met zijn uitstekende vaardigheid als architectuurfotograaf. Op deze manier inspireerde zijn uitgebreide oeuvre generaties architecten om de ervaring van daglicht in de architectuur in te zetten.”
Plummer publiceerde vele boeken en artikelen over daglicht in de architectuur, waaronder bijdragen aan het Japanse tijdschrift Architecture + Urbanism. Masters of Light is een uitgebreid (420 pagina's tellende) overzicht met analyses van daglicht in ruim vijftig 20e-eeuwse projecten, variërend van Aalto tot Wright. Hij heeft licht bestudeerd en gefotografeerd in verschillende culturele, klimatologische en geografische contexten, uiteenlopend van de rol van licht in de Japanse architectuur, tot de betekenis in de Scandinavische en Shaker-architectuur, of de architectuur van Le Corbusier.
Daylight Award
De Daylight Award eert en ondersteunt daglichtonderzoek en daglicht in de architectuur, ten behoeve van de menselijke gezondheid, het welzijn en het milieu. De prijs legt specifieke nadruk op het verband tussen theorie en praktijk.
De prijs is in het leven geroepen door de filantropische stichtingen Villum Foundation, Velux Foundation en Velux Stiftung en eert en ondersteunt daglichtonderzoek en daglicht in de architectuur, ten behoeve van de menselijke gezondheid, het welzijn en het milieu. De Daylight Award legt specifieke nadruk op het verband tussen theorie en praktijk.
De Daylight Award is een persoonlijke prijs in de vorm van een geldbedrag van 100.000 euro. Sinds 1980 hebben de drie stichtingen daglichtprijzen toegekend aan onder andere Jørn Utzon, Henning Larsen, Bob Gysin, Richard Perez, Peter Zumthor, James Carpenter, Lacaton & Vassal, Gigon & Guyer, SANAA, Marilyne Andersen, Steven Holl, Hiroshi Sambuichi en Greg Ward.