Daan Roggeveen

Skyline van Chongqing

Daan Roggeveen

Skyline van Chongqing

De Grootste Stad Ter Wereld

19 december 2019, 9:11

Ik stap in de taxi en zeg dat ik naar het centrum van de stad moet. Het is donderdag aan het einde van de middag en de taxichauffeur kijkt me verbaast aan. “Naar het centrum? Op dit tijdstip? Dat is hopeloos. Dan moet je met de metro.” Een taxichauffeur die je aanraadt het openbaar vervoer te nemen, kom daar nog maar eens om. Welkom in Chongqing, de grootste stad ter wereld.

Chongqing is een krankzinnige stad van meer dan 30 miljoen inwoners in het midden van China. Op zo’n zeven uur vliegen van Schiphol ligt een stedelijk gebied zo groot als Oostenrijk, waarvan het centrum zich met gemak kan meten met dat van New York of Hong Kong. Het centrum wordt gevormd door het schiereiland Jiefangbei, dat als een soort Manhattan bestaat uit een rots met daarop een massa wolkenkrabbers. Toen ik Chongqing tien jaar geleden met journalist Michiel Hulshof bezocht voor ons boek ‘How the City Moved to Mr Sun’ beschreven we het al:

‘Chongqing valt nog het best te omschrijven als een mix tussen Metropolis van Fritz Lang en het Los Angeles uit Blade Runner. Op de berghellingen bij de kruising van de Yangtze en de Jialingrivier staan honderden torenflats, die onderling zijn verbonden met luchtbruggen. Daartussendoor schieten monorails. Snelwegen van twee of drie lagen slingeren zich als een achtbaan op palen door het landschap. Daarboven zweven gondels die de passagiers van de ene naar de andere kant van de rivier vervoeren, over de daken van de torens heen. De verlichte nachtelijke skyline doet niet onder voor die van Hong Kong of Shanghai.’

We waren dus nogal onder de indruk, in het voorjaar van 2009. Na mijn bezoek afgelopen week is dat niet minder geworden. De afgelopen tien jaar is deze temperamentvolle, tot de verbeelding sprekende stad onherkenbaar veranderd. Bruggen, wegen, wolkenkrabbers: er is een waanzinnige portie beton, staal en glas aan deze skyline toegevoegd. TOD (Transit Oriented Development) is een sleutelwoord geworden in elk gesprek.

In 2009 bezochten Michiel en ik ook de karakteristieke wijk Shibati (letterlijk ‘18 treden’), een typische volkswijk vol met trappen en hoogteverschillen gebouwd tegen een steile bergwand in het centrum van Chongqing. Een decennium later is dezelfde wijk een krater. “Dit was een leuke wijk, maar natuurlijk wel een slum”, vertelt de jonge projectontwikkelaar ons in het flashy sales center. “Het is onmogelijk om dat straatleven van Shibati terug te brenegen. Dus reconstrueren we het verleden.”

Dat is binnenstedelijke herontwikkeling Chinese style. De presentatie in het marmeren sales center laat niets aan de verbeelding over: woningen, hotels en short stay apartments, van alle gemakken voorzien. UNStudio is aangetrokken om ‘de gevels van de woontorens te ontwerpen’. Totale programma? 340.000 m2, met een dichtheid van 5,8: voor elke vierkante meter grondoppervlak wordt bijna zes vierkante meter vastgoed gerealiseerd.

Een paar honderd meter verder, op de punt van dat schiereiland, heeft architect Moshe Safdie recent het Raffles City-project gerealiseerd – een combinatie van zes torens met halverwege een horizontaal liggend volume – verdacht veel lijkend op het Marina Sands-complex dat hij eerder in Singapore realiseerde. Het programma is een mix van wonen, werken, winkelen en hotel van ruim 1 miljoen vierkante meter.

Vanuit Chongqing bekeken vindt het Nederlandse discours over stedelijkheid (participatie, grasdaken, wormenhotels) plaats op een andere planeet. Het idee dat Nederlandse architecten en planners in China uitleg kunnen geven over iets als openbaar vervoer is ronduit bespottelijk.

Sterker nog: misschien is het voor een stad als Amsterdam tijd om te stoppen krampachtig te proberen een metropool te zijn en is het tijd om haar dorpse, kleinschalige DNA te omarmen.

En waarschijnlijk is dat strategisch niet zo’n slechte keus. Twee maanden geleden kwam de burgemeester van Beijing een kijkje nemen in (het per brug onbereikbare) Amsterdam Noord. Hij bracht een bezoek aan het veelgeprezen project Schoon Schip van architectenbureau Space & Matter. Het is duidelijk dat burgemeester Chen niet aan de Johan van Hasseltkade ging kijken om te zien hoe wij hier hoogbouw realiseren. Nee, het ging hem om nieuwe vormen van engagement en duurzame stedelijke oplossingen.

De Nederlandse duurzaamheidsagenda gaat daarmee niet alleen om lokale resultaten. De positieve impact van de beperkte uitstoot van een stad van nauwelijks een miljoen inwoners is een druppel op de groeiende plaat. Maar het verhaal over duurzaamheid vertellen aan officials van wereldsteden kan daadwerkelijk impact hebben.

Wat betreft duurzame vervoersoplossingen kunnen wij nog wat leren van de Chinezen: zie de taxichauffeur die zijn klanten de metro aanraadt. Maar voor de rest zie ik uit naar het bezoek van de burgemeester van Chongqing!

Daan Roggeveen is architect en oprichter van MORE Architecture, met kantoren in Shanghai en Amsterdam. Recent publiceerde hij ‘Progress & Prosperity – The Chinese City as Global Urban Model’.

Trefwoorden

daan roggeveen chongqing china column transit oriented development (tod)

1	‘Stoere dame op hoge hakken’ model voor gevel pand P.C. Hooftstraat woensdag, 17 april
2	Porseleinen Toren in ontwikkelgebied Nieuw Delft officieel geopend vrijdag, 19 april
3	Marc Koehler Architects presenteert ensemble van zes gebouwen in Buiksloterham donderdag, 18 april
4	Woontoren Nova in De Binckhorst rondt de transformatie Maanplein af woensdag, 17 april
5	Kunstmanifestaties tonen ongeziene kant van Brugge en de Belgische kust dinsdag, 16 april

De Grootste Stad Ter Wereld

Trefwoorden

Best gelezen

Gerelateerde nieuwsberichten

Andere nieuwsberichten

DGBC publiceert whitepaper circulair ontwerpen op CO2-uitstoot

NOAHH presenteert opgeleverde Villa Vaartjes in Almere Oosterwold

MIX architectuur transformeert gedateerd kantoorpand tot groene woonomgeving

Octavia Hill biedt 124 sociale huurwoningen in het hart van Hyde Park Hoofddorp

ASML wil grote vestiging op Brainport Industries Campus

Organisaties werken aan praktijktoets aangescherpte MPG-eisen

IMF-bestuurder dringt aan op verdere afbouw hypotheekrenteaftrek

DNB: verduurzaming woningen blijft achter, maar geld geen probleem

Amsterdam gaat meer woningen voor ouderen geschikt maken

FNV: minister moet ingrijpen na censuur door bestuur TU Delft