I.M. Frans van Gool (1922-2015)

29 oktober 2015, 15:20

In de nacht van afgelopen zaterdag op zondag is architect Frans van Gool overleden. De voormalige Rijksbouwmeester en oprichter van de Architekten Cie. is 93 jaar oud geworden. Oud-collega en vriend Pi de Bruijn schreef een in memoriam voor hem.

Van Gool is vooral bekend van het naar hem vernoemde plan voor 1.138 woningen in Amsterdam-Noord, het hoofdkantoor van PTT in Groningen en twee kantoorvilla’s aan de Weteringschans in Amsterdam (ook wel Peper- en Zoutstel genoemd). In 1986 werd hij benoemd tot Rijksbouwmeester, een ambt dat hij wegens ziekte en strubbelingen al na twee jaar neerlegde.

De in Antwerpen geboren Van Gool begon zijn actieve loopbaar bij Van den Broek en Bakema, waar hij nauw betrokken was bij het ontwerp van De Lijnbaan. In 1957 ging hij een maatschap aan met de architecten Arnold Numan Oyevaar en Heinrich Wilhelm Christian (Hein) Stolle. Dit bureau is later voortgezet als de Architekten Cie.

Pi de Bruijn, een van de huidige partners bij de Architekten Cie., heeft op verzoek van de familie Van Gool een in memoriam voor zijn overleden oud-collega en vriend geschreven. Onder het I.M. staat een documentaire over het Plan Van Gool uit 2013. In deze video is onder andere het laatste interview met Van Gool te zien.

In memoriam door Pi de Bruijn:

Naar eigen zeggen rolde Van Gool zonder vooropgezette bedoeling het vak in, in een naoorlogse architectenwereld gedomineerd door de ideologische strijd tussen traditionalisme en modernisme.

In de monografie Frans van Gool, Leven en Werk door Bernard Colenbrander vind je veel observaties die zijn gecompliceerde en weerbarstige houding illustreren.

- Eerder intellectualistisch en beschouwelijk dan artistiek…

- Een dwarsligger, onafhankelijk; ‘ik ben niet voor clubjes’.

- Verstilling van middelen zonder minimalist te zijn.

- Een bureau als atelier van compromisloze realisatie, zonder het erfgoed van de moderne beweging (tussen Oud en Le Corbusier) te verkwanselen…

Na een leerperiode in Rotterdam bij Van den Broek en Bakema met de Lijnbaan als zijn centrale werk, maakt Frans van Gool de overstap naar de Amsterdamse Woningdienst met een veelheid van realisaties, o.a. Blue Banddorp, de Zaagtandwoningen te Osdorp.

Vanaf 1959 wordt Van Gool de drijvende kracht in de maatschap Oyevaar Stolle Van Gool. Uit zijn ‘profiel van een architectenbureau’ uit die tijd een citaat:

"…de architect kan zijn functie in deze maatschappij doen standhouden door zich onbevangen op te stellen voor elke nieuwe opdracht en de waarde af te wegen die de opdrachtgever(s) aan zijn te bouwen omgeving wil toekennen, een waarde die niet aan geld (kosten) afmeetbaar is en waarvoor geen receptuur klaar mag liggen..."

De doorbraak van het bureau komt met het winnen van een tweetal cruciale prijsvragen. De Zilveren Toren voor de Nationale Nederlanden aan de Utrechtse Baan in Den Haag en project Het Breed, later plan Van Gool, voor 1138 woningen in Amsterdam-Noord.

Beide projecten excelleren in het toevoegen van een poëtische gelaagdheid aan de inmiddels landelijk verstarde wederopbouwarchitectuur. Het bureau wordt hierdoor een vaste waarde in het Nederlandse architectenlandschap, zij het niet in de zin van een stilistisch vocabulaire, wel in de zin van ’atelier van compromisloze realisatie’.

Een greep uit van Gool’s latere werk moge dit duidelijk maken met onder andere de twee kantoorvilla’s aan de Weteringschans, de Tweede Toren voor Nationale Nederlanden in Den Haag, het PTT hoofdgebouw in Groningen, een uitzonderlijk innovatief woonblok aan het Dijkwater in Amsterdam. En tenslotte de Bijenkorf-parkeergarage te Amsterdam, waarin wellicht de apotheose besloten ligt van het denken architect van Van Gool.

https://vimeo.com/82311292

Trefwoorden

overlijden frans van gool de architekten cie.

1	Zeven architectenbureaus ontwerpen eerste woningen De Suikerzijde maandag, 15 april
2	‘Stoere dame op hoge hakken’ model voor gevel pand P.C. Hooftstraat woensdag, 17 april
3	Woontoren Nova in De Binckhorst rondt de transformatie Maanplein af woensdag, 17 april
4	Een sereen samenspel van villa’s in een groen landschap woensdag, 17 april
5	Kunstmanifestaties tonen ongeziene kant van Brugge en de Belgische kust dinsdag, 16 april

Gerelateerde nieuwsberichten

Zorg- en wooncomplex De Makroon geopend

14 januari 2016

Renovatie wooncomplex Het Breed afgerond

24 augustus 2016

Micha de Haas wint Ymere NAi prijsvraag

16 november 2007

Video: Wonen in het Plan Van Gool

20 december 2013

Arcam toont collectieve architectuur toen en nu

8 januari 2019

Plan van Gool wordt beschermd stadsgezicht

22 maart 2022

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Porseleinen Toren in ontwikkelgebied Nieuw Delft officieel geopend

3 uur geleden

De door Orange Architects ontworpen toren markeert de entree van de nieuwbouwwijk Nieuw Delft vanaf de westzijde. De toren biedt plek aan 85 woningen en een 200 vierkante meter omvattende horecaruimte.

MoederscheimMoonen ontwerpt nieuw bewegingscentrum voor zorglandgoed

Vandaag, 09:25

In opdracht van zorginstelling Ipse de Bruggen heeft MoederscheimMoonen Architects een nieuw bewegingscentrum ontworpen voor landgoed Hooge Burch in Zwammerdam. Bio-based materiaalgebruik en energieneutraliteit zijn uitgangspunten bij het ontwerp.

Nominaties Gouden Piramide 2024 bekend

Gisteren, 15:46

Er zijn vijf projecten genomineerd voor de Rijksprijs voor inspirerend opdrachtgeverschap. Dat heeft Atelier Rijksbouwmeester donderdag bekendgemaakt.

Een appartementengebouw met acht verschillende woningen

Gisteren, 14:50

OPEN architects + planners en Solid architecture ontwierpen voor een collectief van particulieren in Delft een woongebouw met bijzondere ruimtelijk kwaliteit.

Amsterdam gaat meer woningen voor ouderen geschikt maken

1 uur geleden

De gemeente past bestaande seniorenflats op verschillende manieren aan om ouderen langer zelfstandig te laten wonen.

FNV: minister moet ingrijpen na censuur door bestuur TU Delft

2 uur geleden

Volgens de vakbond ‘rommelt het aan alle kanten’ bij de universiteit, nu het bestuur daar ‘censuur toepast om een kritisch artikel in het eigen universiteitsblad Delta onder het tapijt te vegen’.

Gelderland wil 12.000 huizen bouwen bovenop bestaande daken

4 uur geleden

De provincie Gelderland denkt dat er komende vijf jaar 12.000 huur- en koopwoningen bijgebouwd kunnen worden door optoppen.

Zeeland investeert miljoenen in wonen, wegen en leefbaarheid

Gisteren, 16:31

Zo komt er van 2025 tot en met 2027 jaarlijks 3 miljoen euro beschikbaar voor het verbeteren van de bestaande woningvoorraad en het versnellen van de woningbouw.