Boek over Jaap Bakema, architect met een missie
17 augustus 2023, 15:05
Het praktische idealisme van Jaap Bakema bezorgde hem successen, maar ook botsingen en compromissen, stelt auteur Annette Jansen. Ze schreef een boek over de architect-stedenbouwer, waarin ze reizend langs zijn ontwerpen het verhaal van Bakema en zijn droom reconstrueert. ‘Totale ruimte. Jaap Bakema (1914-1981) – In de voetsporen van een bouwkunstenaar’ verschijnt 26 september bij uitgeverij Querido Fosfor.
De Lijnbaan, het winkelpand van Termeulen en gebouwen voor de Holland-Amerika Lijn in Rotterdam, de aula van de TU Delft, Het Dorp bij Arnhem, de Samen op weg-kerk in Nagele, het is een kleine greep uit de projecten die architectenbureau Van den Broek en Bakema in de wederopbouwperiode ontwierp. Jaap Bakema zag in de wederopbouw een kans om het verzuilde Nederland opnieuw vorm te geven als een open samenleving, waar ieder zich in vrijheid kon ontwikkelen. Hij pakte die kans met onstuitbaar optimisme en ongeremde bouwlust, zo betoogt Annette Jansen.
Jansen, antropoloog en onderzoeker, werkte jarenlang als adviseur wederopbouw buiten Europa. Toen ze zich in de wederopbouwgeschiedenis van haar eigen land verdiepte, werd ze gegrepen door Bakema. “Door Bakema opende zich een wereld vol vormen, lijnen en lichtinvallen die me betoverde”, verklaart ze. “Ik betrad een nieuw universum in eigen land, begon de naoorlogse gebouwen en wijken in Nederland met heel andere ogen te bekijken.”
Volgens Jansen combineerde de architect-stedenbouwer een romantische inborst met Groningse humor en een Rotterdamse no-nonsense mentaliteit. Zijn praktische idealisme leidde tot successen, maar ook tot botsingen en twijfelachtige compromissen. Toch kwam Bakema juist vanwege zijn overrompelende enthousiasme met heel veel weg.
Reizend langs zijn bouwwerken reconstrueert Jansen het verhaal van de man en zijn droom. Van zijn zwerftochten door de Groningse polders van zijn jeugd tot zijn ontsnapping uit een concentratiekamp bij Cherbourg Valognes in de oorlogsjaren, van zijn revolte tegen Le Corbusier tot zijn successen en missers als directeur van een van de grootste architectenbureaus. “Een even spannend als ontroerend portret van een architect met een missie”, volgens uitgever Querido Fosfor.
‘Totale ruimte. Jaap Bakema (1914-1981) – In de voetsporen van een bouwkunstenaar’ verschijnt 26 september. Het boek wordt gepresenteerd op zaterdag 14 oktober van 15.00-17.00 uur in Theater Boekhandel Donner, Coolsingel 129 in Rotterdam. Journalist-schrijver Frank Westerman leidt de middag in, toegang tot de presentatie is gratis.
Totale ruimte. Jaap Bakema (1914-1981) – In de voetsporen van een bouwkunstenaar (2023), Annette Jansen. 312 pagina’s, paperback, geïllustreerd. € 24,99