Fenix I aan de Rijnhaven
Copyright: Ossip van Duivenbode
Gevelo Fenix I aan de Veerlaan
Copyright: Ossip van Duivenbode
Binnengebied van het woonvolume
Copyright: Ossip van Duivenbode
Binnengebied van het woonvolume
Copyright: Ossip van Duivenbode
Publieke doorgang op de begane grond
Copyright: Ossip van Duivenbode
Publieke doorgang op de begane grond
Copyright: Ossip van Duivenbode
Interieur loft
Copyright: Ossip van Duivenbode
Interieur loft
Copyright: Ossip van Duivenbode
Buitenruimte penthouse
Copyright: Ossip van Duivenbode
Cultuurcluster
Copyright: Ossip van Duivenbode
Cultuurcluster
Copyright: Ossip van Duivenbode
Cultuurcluster
Copyright: Ossip van Duivenbode
Cultuurcluster
Copyright: Ossip van Duivenbode
Cultuurcluster
Copyright: Ossip van Duivenbode
Poer van de oorspronkelijke betonnen constructie
Copyright: Ossip van Duivenbode
Binnengebied van het woonvolume
Copyright: Ossip van Duivenbode
Binnengebied van het woonvolume
Copyright: Ossip van Duivenbode
Fenix I aan de Rijnhaven
Copyright: Ossip van Duivenbode
Principe constructie
Copyright: Mei architects and planners
Loftconcept
Copyright: Mei architects and planners
Begane grond
Copyright: Mei architects and planners
Incisielaag
Copyright: Mei architects and planners
Vierde verdieping lofts
Copyright: Mei architects and planners
Achtste verdieping lofts
Copyright: Mei architects and planners
Fenix I aan de Rijnhaven
Copyright: Ossip van Duivenbode
Gevelo Fenix I aan de Veerlaan
Copyright: Ossip van Duivenbode
Binnengebied van het woonvolume
Copyright: Ossip van Duivenbode
Binnengebied van het woonvolume
Copyright: Ossip van Duivenbode
Publieke doorgang op de begane grond
Copyright: Ossip van Duivenbode
Publieke doorgang op de begane grond
Copyright: Ossip van Duivenbode
Interieur loft
Copyright: Ossip van Duivenbode
Interieur loft
Copyright: Ossip van Duivenbode
Buitenruimte penthouse
Copyright: Ossip van Duivenbode
Cultuurcluster
Copyright: Ossip van Duivenbode
Cultuurcluster
Copyright: Ossip van Duivenbode
Cultuurcluster
Copyright: Ossip van Duivenbode
Cultuurcluster
Copyright: Ossip van Duivenbode
Cultuurcluster
Copyright: Ossip van Duivenbode
Poer van de oorspronkelijke betonnen constructie
Copyright: Ossip van Duivenbode
Binnengebied van het woonvolume
Copyright: Ossip van Duivenbode
Binnengebied van het woonvolume
Copyright: Ossip van Duivenbode
Fenix I aan de Rijnhaven
Copyright: Ossip van Duivenbode
Principe constructie
Copyright: Mei architects and planners
Loftconcept
Copyright: Mei architects and planners
Begane grond
Copyright: Mei architects and planners
Incisielaag
Copyright: Mei architects and planners
Vierde verdieping lofts
Copyright: Mei architects and planners
Achtste verdieping lofts
Copyright: Mei architects and planners

Fenix I – Imposant gebouw met twee draagconstructies

20 november 2019, 10:30
Het bijna 100 jaar oude gebouw Fenix I aan de Rotterdamse Rijnhaven oogt, na de transformatie en uitbreiding naar ontwerp van Mei architect and planners, zonder meer imposant. Het ontwerp is ook bijzonder: op een stalen tafelconstructie, die in de oude loods is geplaatst, rust een woonvolume van negen lagen met meer dan 200 appartementen. Het geheel ziet er volkomen vanzelfsprekend uit. Vandaag vindt de officiële opening van Fenix I plaats.

“We proberen telkens oud en nieuw zo goed mogelijk te huwen”, zegt Robert Winkel, architect-oprichter van Mei architect and planners. “We zoeken niet het contrast, maar een versmelting van het bestaande en de nieuwbouw. Ook met de omgeving: we vragen ons af welk effect je met een gebouw kunt bereiken voor de buurt.”

De buurt van de loods Fenix I is Katendrecht, een landtong tussen de Rotterdamse binnenstedelijke Rijnhaven en Maashaven, en een buurt die als onveilig bekend stond. In 2007 startte de gemeente Rotterdam met de herstructurering en transformatie van Katendrecht; rond 2009 begon Heijmans met plannen voor de herontwikkeling van de in onbruik geraakte loods Fenix I.

In overleg met de Dienst Stadsontwikkeling besloot de bouwer een nieuw volume boven het bestaande gebouw te plaatsen. In de voormalige loods zou een aantal culturele instanties onderdak vinden; het nieuwe volume moest woonruimte bieden. De architectenselectie voor het ontwerp werd in 2013 gewonnen door Mei architects and planners met het plan Fenix Docks en Fenix Lofts.

Drie onderdelen
Het ontwerp van Mei bestaat verticaal gezien uit drie voornamelijke onderdelen. De voormalige loods van de Holland Amerika Lijn is gerestaureerd en grotendeels hergebruikt voor een gemengd programma van culturele, creatieve ondernemingen en horeca: Fenix Docks.

Daar boven is een tussenlaag gerealiseerd van circa zes meter hoog, die bestaat uit een enorme stalen vakwerkconstructie. Deze laag bevat loftwoningen rond een binnentuin. De incisielaag is feitelijk de overdrachtsconstructie van een stalen tafel, die in de bestaande loods is geplaatst.

Daarop is een gesloten bouwblok gerealiseerd, uitgevoerd in een flexibele betonconstructie, goed voor 212 loftappartementen met de ontsluiting via galerijen in het binnengebied. De galerijen bereiken de bewoners via liften en trappenhuizen, die aansluiten op een publieke passage op de begane grond, in het midden van de oorspronkelijke loods.

Kade- en straatkant
Met deze doorgang wilde Mei de Veerlaan met de waterkant verbinden, vertelt Winkel. De architect wilde niet dat het bouwblok, zoals voorheen, als een obstakel tussen de achterliggende buurt en de kade zou liggen. In deze passage is overigens een opmerkelijk stukje van de geschiedenis te zien in de betonnen draagconstructie, die Mei bewust in het zicht heeft gelaten.

De loods is oorspronkelijk gebouwd in 1922; de balken en kolommen vertonen hier rechte hoeken. In daaropvolgende jaren ontdekte men dat het beton beter uit de bekisting is te krijgen als de hoeken een velling hebben. Dat is te zien bij de betonconstructie van de uitbreiding over de gehele lengte aan de Rijnhavenzijde, gerealiseerd in de jaren 1950.

Aan de havenzijde kenmerkt de oorspronkelijke loods zich door bruut beton, grote laaddeuren, een langgerekt zwaar laaddek en eveneens langgerekt bandraam. Dit heeft Mei in ere hersteld. In aansluiting daarop heeft de tussenlaag een donkere, eenduidige pui.

Hoog en laag
Daarboven verrijst de nieuwbouw met negen woonlagen. De bovenste laag bestaat daarbij uit een aantal prominent aanwezige penthouses. Mei stelde aan de havenzijde meer hoogte voor dan Heijmans en de gemeente aanvankelijk in gedachten hadden. Aan de andere zijde, langs de Veerlaan,  stelde het architectenbureau juist voor het aantal bouwlagen te verkleinen.

Met de hogere gevel aan de kade verhoudt Fenix I zich goed tot de bestaande bebouwing rond de Rijnhaven, zowel de nieuwbouw op de Wilhelminapier en Kop van Zuid, als de nog bestaande industriële bebouwing. Anderzijds sluit de lagere gevel van Fenix I aan de Veerlaan goed aan bij woningbouw aan deze zijde. Ook het contrastrijkere gevelbeeld aan deze kant past in de straat.

Mei heeft de gevel aan de Veerlaan gereconstrueerd naar het beeld uit de jaren 1920: de betonnen gevel is afgestuct naar de oorspronkelijke situatie en in het gevelbeeld zijn de verdwenen laaddokken visueel teruggebracht.

Op de begane grond zijn de nieuwe puien iets teruggelegd ten opzichte van de betonnen constructie, om de galerij waar vroeger treinen doorheen reden aan te duiden.

Fenix Docks
De oude loods biedt als Fenix Docks nu ruimte aan een gemengd programma Een deel van de loods is verbouwd tot meerlaagse openbare parkeergarage. Aan de kade bevinden zich vijf woningen met elk twee bouwlagen van zes meter hoog. De originele laaddeuren bieden de toegang vanaf de Rijnkade.

Voorts wordt het programma in de loods gevormd door cultuur en horeca. Daartoe behoort een aantal pioniers op het transformerende Katendrecht, zoals Fenix Food Factory en Circus Rotjeknor, die een tijdelijk onderkomen hadden in de naastgelegen loods Fenix II. Het circus vormt samen met de circusopleiding van Codarts en het gezelschap Conny Janssen Danst het Cultuur Cluster.

De inpassing van de benodigde kolomvrije ruimten, de grote vrije hoogte van trainingsruimten en het gezamenlijk gebruik van diverse ruimten voor het Cultuur Cluster was een complexe opgave, aldus Mei. Grote vloervelden zijn gecreëerd door op sommige plaatsen kolommen te verwijderen. Grote liggers op de overige, daartoe verstevigde, kolommen maken de overspanningen mogelijk.

Stalen tafel
Een waarschijnlijk veel grotere technische uitdaging is de immense stalen tafelconstructie, die het woongebouw draagt. Omdat de loods het woonvolume nooit zou kunnen dragen, is de staalconstructie volledig onafhankelijk geplaatst, door het dak en de eerste verdieping van de loods heen, en apart gefundeerd.

De fundering van de tafel is zorgvuldig tussen de bestaande poeren van de loods geplaatst. De stalen constructie is volledig in het werk gelast – een vrij uitzonderlijke werkwijze in Nederland. Het resulteert in een opvallend elegante uitstraling, ten opzichte van de robuuste betonnen kolommen en balken in het interieur.

Flexibel indeelbaar
Het nieuwbouwvolume, de Fenix Lofts, is met een traditionele tunnelkist gebouwd. Omdat het project voor een groot deel in de afgelopen crisisjaren werd ontwikkeld, was het belangrijk potentiële kopers een grote mate van flexibiliteit in woningindeling te bieden. Die flexibiliteit is geboden door de wanden uit te voeren als kleine schijfkolommen.

De eerste drie woonlagen met circa 80 huurwoningen kennen een beperkte variatie. De woonlagen daarboven  zijn ingevuld met circa 130 loftwoningen met een grote mate van vrijheid in afmeting en indeling. “Geen plattegrond is er hetzelfde”, aldus Winkel. In het voorontwerp zijn de plekken van schachten en meterkasten nauwkeurig bepaald. De vloer van elke woning is afzonderlijk voorbereid op de bouw met leidingwerk en wapening.

Alle woningen zijn voorzien van grote schuifpuien en rondom strekken de balkons van 2,5 meter diep. “Vanwege een optimaal uitzicht wil je natuurlijk zoveel mogelijk glas”, zegt Winkel. “Maar met het oog op schaal en enige robuustheid, hebben we mijmerbeugels toegevoegd.” De repeterend geplaatste beugel van staal oogt industrieel, passend bij de havenomgeving, en nodigt uit om op te leunen en mijmerend over activiteit van de stad en de rivier te kijken.

Gemeenschap
Het binnengebied is daarentegen een oase van rust, niet alleen in geluid, maar ook in uitstraling. De galerij is uitgevoerd in wit beton, in combinatie met een houten gevel, die van beneden naar boven in een steeds iets donkerder tint is uitgevoerd. De glazen balustrades zijn voorzien van een subtiel wit patroon. In de balustrades zijn bloembakken, verspringend per etage, bloembakken opgenomen.

Mei heeft bewust gekozen voor een galerijontsluiting om ontmoetingen mogelijk te maken en zo het  gemeenschapsgevoel te stimuleren. Dat gemeenschapsgevoel bestaat al onder degenen die vanaf het begin betrokken waren, vertelt een aantal bewoners. Het blijkt ook uit de daktuin, die op gezamenlijk initiatief van een aantal is ontworpen en aangelegd.

De afgelopen jaren is het voorheen achterstandsgebied Katendrecht stapsgewijs aan het veranderen naar een hippe plek met een ruim culinair en cultureel aanbod. Fenix I levert ongetwijfeld een bijdrage aan de verdere opwaardering van het gebied.
Toon alles

Andere nieuwsberichten

Het Hogeland College in Uithuizen opent vernieuwd schoolgebouw

Gisteren, 16:47

Maria Vassilakou guest urban critic tijdens Stadmakerscongres 2024

Gisteren, 14:12

MVSA Architects presenteert ontwerp voor vernieuwde Galgenwaard

Gisteren, 13:15

Lijvig boek over Rietveld Schröderhuis biedt nieuwe inzichten in rol Truus Schröder

Gisteren, 11:34

Strategiedirecteur Schiphol vertrekt na ‘verschil van inzicht’

Gisteren, 15:05

Nieuwe woning kan verhuisketen op gang brengen, zegt CBS

Gisteren, 10:32

Metropoolregio wil meevallers rijksbegroting voor infrastructuur

30 oktober, 2:35

EIB: komende jaren 60.000 medewerkers in de bouw nodig

30 oktober, 10:01

Onderzoek: Duitsland heeft 400 miljard voor infrastructuur nodig

29 oktober, 1:15

Meer flexwoningen, maar meeste Nederlanders wonen liever groter

29 oktober, 10:11
Robert MuisRedacteur
KUBUS | Specialist in BIM-software
SAPA
Reynaers Aluminium Nederland
Jansen
SAB-profiel bv
Aliplast Aluminium Systems
Hagemeister GmbH & Co. KG
ALUCOBOND®
Tarkett BV
Kawneer
Grohe Nederland B.V.
Malaysian Timber Council
OCS | Office Cabling Systems
Swisspearl Nederland
Forster Nederland N.V.
VELUX Commercial Benelux B.V.
Sempergreen
EeStairs | Design trappen - Balustrade - Ontwerp en constructie
Aluprof Nederland BV
QbiQ Wall Systems
Forbo Flooring
Schüco Nederland BV
AGC Nederland Holding B.V.
Cedral
Sto Isoned bv
Triflex bv
Gorter Luiken BV
Foreco Houtproducten
Wienerberger B.V.
Knauf Insulation
DUCO Ventilation & Sun Control
IsoBouw Systems bv
Mview+
Rockfon (ROCKWOOL B.V.)
Gira Nederland B.V.
Kingspan Geïsoleerde Panelen
GEZE Benelux  B.V.
Renson
Metaglas Groep
ABB | Busch-Jaeger
Jung | Hateha B.V.
Knauf Ceiling Solutions B.V.
Saint-Gobain Building Glass Benelux
Faay Vianen B.V.
objectflor
Boon Edam Nederland B.V.
Hunter Douglas Architectural
Forbo Eurocol Nederland B.V.
EQUITONE gevelpanelen
Plastica Groep
Holonite B.V.
FALK®
Tata Steel Colorcoat®
© 2002 - 2024 Architectenweb BV / Voorwaarden / Privacy / Disclaimer / Sitemap
Annuleren
OK
Sluiten
Doorgaan
Inloggen
Maak een gratis persoonlijk account aan