Abonneer je nu op onze nieuwsbrieven!

Abonneren

Nee, bedankt

Ja, denk met me mee rond de
materialisering van mijn project

Anne Annink

Marc de Rooij

Anne Annink

Marc de Rooij

'Architect moet zowel kunstenaar als onderzoeker zijn'

17 april 2019, 11:38

Om een ‘thuis’ te bouwen voor de gebruiker, dient de architect zich niet alleen op te stellen als kunstenaar, maar ook als onderzoeker. Begin met een gesprek over de behoeften en wensen van de gebruikers, stellen wetenschappelijk onderzoeker Anne Annink en architect Marc de Rooij in een ingezonden stuk aan Architectenweb.

Tekst: Anne Annink en Marc de Rooij

“De architect kan het thuis voor de gemeenschap niet bouwen, de politicus kan het niet regelen.”, zei architect en stedenbouwkundige Hans Teerds begin april in Trouw. Maar wie dan wel? De oikos, het thuisgevoel, creëren we samen: de politiek, de architect en in de hoofdrol: de bewoners. De architect zou daarbij niet alleen de creatieve rol op zich moeten nemen, maar ook die van onderzoeker. De architect moet de wensen en eisen van de eindgebruiker al in de eerste ontwerpfase kunnen onderzoeken, en niet alleen die van de betalende opdrachtgever. Pas als we beginnen met een gesprek over de behoeften en wensen van de gebruiker kunnen we bouwen voor een politiek, ethisch en esthetisch thuis.

Ondanks dat zowel politiek als architectuur te pas en te onpas co-creatie inzetten en daarmee streven naar een we-topia, blijkt de rol van de bewoners vaker die van een figurant zonder naam en tekst. Ik fietste vorig jaar met mijn vriend, die ook architect is, langs een oud schoolgebouw in een bosrijke omgeving dat omgebouwd wordt tot appartementen. Ik vroeg hem wie daar zou gaan wonen, waarop hij antwoorde: “65-plussers, hoog segment.” Toen ik doorvroeg over wat voor types dat waren, wat ze doen en wat ze belangrijk vinden in hun woning kon hij daar geen antwoord op geven. Opdracht van de projectontwikkelaar, die in de eerste fase vooral nadenkt over (financiële) haalbaarheid. Ik viel nog net niet van mijn fiets. Hoe kun je nu een appartementencomplex ontwerpen als je niet weet wat de bewoner belangrijk vindt en hoe hij of zij de woning gaat gebruiken? Voor mij als wetenschappelijk onderzoeker bij kennisinstituut Leyden Academy on Vitality and Ageing reden om samen met ouderen en een gespecialiseerde architect een onderzoek te starten naar het woonplezier van ouderen.

We zijn geneigd voor anderen te denken en dat vertaalt zich in een architectuur voor anderen. Eén van de grootste groepen ‘anderen’ voor wie we bouwen zijn ouderen. Langer zelfstandig thuis blijven wonen is een belangrijk onderwerp op de moderne agenda in onze veranderende samenleving. Het is het devies van de overheid en de wens van de meeste ouderen zelf. Projectontwikkelaars reageren hierop door ‘aangepaste’ seniorenwoningen te bouwen die vooral veilig en comfortabel zijn. Is dat wat langer zelfstandig thuis wonen plezierig maakt? Niet alleen, blijkt als je het aan ouderen zelf vraagt. Gevoelens van vrijheid, verbondenheid, genieten, thuis en ontspannen zijn nog belangrijker. Het is dus niet zozeer het gebouw zelf, maar het gevoel dat het oproept bij de bewoner. En dat geeft woonplezier.

Architectuur is niet alleen de kunst, zoals Thierry Baudet beweert, maar ook de wetenschap van het ontwerpen van de gebouwde omgeving. De architect zou daarmee zowel kunstenaar als onderzoeker moeten kunnen zijn en de ruimte krijgen om een ontwerp te beginnen met een onderzoek: wat vindt de bewoner belangrijk? “We missen een gedegen gesprek over architectuur in de samenleving”, zegt Hans Teerds. Wat we echt missen is een gesprek met de samenleving. Bewoners zijn zich wellicht niet bewust van wat de gebouwde omgeving met ons doet en hoe we erdoor worden geconditioneerd, maar ze kunnen wel vertellen wat ze belangrijk vinden en hoe we ons (thuis) willen voelen. Het enige wat daarvoor nodig is, is een goed gesprek.

Dr. Anne Annink is wetenschappelijk onderzoeker bij kennisinstituut Leyden Academy on Vitality and Ageing.

Dr. Ir. Marc de Rooij is architect bij BRTArchitecten.

Trefwoorden

hans teerds marc de rooij anne annink thierry baudet

1	Staatsbosbeheer dreigt recreatiegebieden in Zuid-Holland te sluiten maandag, 13 mei
2	Architecten\|en\|en en Bygg ontwerpen grotendeels biobased woontoren voor wooncoöperatie in Eindhoven maandag, 13 mei
3	HilberinkBosch transformeert vervallen schaapskooi tot warm buitenhuis maandag, 13 mei
4	Lange, horizontale lijn verbindt twee delen vakantiewoning Bretagne dinsdag, 14 mei
5	Neutelings Riedijk wint prijsvraag voor herontwikkeling terrein Thyssen in Keulen woensdag, 8 mei

Gerelateerde nieuwsberichten

Opinie

Dank voor het compliment, maar wij van XOOMlab willen geen sterarchitect zijn

24 april 2019

Hans van der Heijden in De Volkrant: Baudet heeft een punt

23 april 2019

Het Timmermansoog: Acceptatie

9 april 2019

Hans Teerds: 'Baudet heeft een punt, maar niet het juiste recept'

8 april 2019

Column

Het bijna-gelijk van Baudet

2 april 2019

Video: Thierry Baudet over architectuur

22 maart 2019

Joost Ector: 'We vinden het moeilijk om geld aan onszelf uit te geven'

8 april 2019

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Video: korte documentaire rond 3D-geprint paviljoen Pet-X

1 uur geleden

In het kantoor van IMd Raadgevende Ingenieurs in Rotterdam is een 3D-geprint paviljoen gerealiseerd uit gerecyclede kunststof. In een documentaire van 10 minuten wordt het onderzoeks-, ontwerp- en bouwproces van het paviljoen gevolgd.

Bouw fabriekscomplex Quooker gestart

2 uur geleden

Group A is verantwoordelijk voor het ontwerp van het fabriekscomplex dat onder andere voorzien zal worden van een groen atrium en een kalkhennep plintgevel.

Mattijs Rijnboutt neemt afscheid van Rijnboutt

3 uur geleden

Na twintig jaar mede aan het hoofd te hebben gestaan van Rijnboutt, neemt architect Mattijs Rijnboutt per 1 juli 2024 afscheid van het bureau.

Lange, horizontale lijn verbindt twee delen vakantiewoning Bretagne

Gisteren, 10:00

Op een helling aan de zuidkust van Bretagne (Frankrijk) heeft architectenbureau Change.nl voor een Nederlandse opdrachtgever een vakantiewoning ontworpen waarvan de twee delen met een lange, horizontale lijn met elkaar zijn verbonden.

Tennet: afschalen kolen- en gascentrales verzwakt stabiliteit electriciteitsnet na 2033

1 uur geleden

De overheid moet met een plan komen om stroomtekorten vanaf 2033 te voorkomen. Daarvoor pleit netbeheerder TenneT, die waarschuwt dat de leveringszekerheid van elektriciteit na dat jaar "duidelijk verslechtert".

Friesland wil in 2050 evenveel energie verbruiken als opwekken

2 uur geleden

Friesland wil in 2050 evenveel energie opwekken als verbruikt wordt in de provincie. Dat staat in de Friese Energievisie die dinsdag is gepresenteerd.

Eerste Kamer wil de tijd nemen om goed naar Wet betaalbare huur te kijken

Gisteren, 18:00

Het is onzeker of de Wet betaalbare huur per 1 juli van kracht kan worden. De Eerste Kamer wil zich niet laten opjagen door demissionair minister Hugo de Jonge (Binnenlandse Zaken), die de senaat heeft gevraagd de wet zo snel mogelijk te behandelen.

PBL vreest honderden doden extra per jaar door klimaatverandering

Gisteren, 17:00

Door klimaatverandering kunnen elk jaar honderden mensen extra overlijden, vooral kinderen, ouderen en chronisch zieken. Ook arme mensen lopen extra risico.

Zuid-Hollandse politiek doet concessies voor meer woningbouw

Gisteren, 16:00

Het college van Gedeputeerde Staten stuurde afgelopen week een brief aan demissionair minister Hugo de Jonge, waarin het meldt enkele afspraken los te laten die de coalitiepartijen GroenLinks-PvdA, BBB, VVD en CDA vorig jaar maakten.

Staatsbosbeheer dreigt recreatiegebieden in Zuid-Holland te sluiten

13 mei, 4:39

Staatsbosbeheer moet recreatiegebieden mogelijk sluiten als de provincie Zuid-Holland de financiële bijdrage niet verhoogt. Dat schrijft Staatsbosbeheer in een brief aan het college van Gedeputeerde Staten.

Ga naar het nieuws-archief