Bouman: ‘Architectuur op de voorgrond’
12 maart 2014, 15:01
Eind februari sloot de vijfde editie van de Shenzhen Hong Kong Bi-City Biënnale haar deuren. In drie maanden tijd trok het evenement meer dan 150.000 bezoekers. Creatief directeur Ole Bouman blikt in het onderstaande ingezonden stuk terug op de biënnale en ziet zeven succesfactoren.
Tekst Ole Bouman
Nog maar net begonnen als locatie voor de vijfde Shenzhen Biënnale, is deze plek in korte tijd uitgegroeid tot een bruisende Value Factory. Meer dan 150.000 bezoekers bezochten de fabriek voor een unieke architectuurwandeling met onderweg talloze tentoonstellingen, of namen deel aan een van de honderden evenementen. Vandaag zal worden aangekondigd dat de Value Factory ook in de toekomst open blijft en zal dienen als bron voor verdere stedelijke ontwikkelingen in Shenzhen.
Hier zijn de belangrijkste strategieën die tot dit succes hebben geleid:
Van economische naar culturele zone
30 jaar geleden kreeg de cultfiguur Yuan Geng de kans tot een sociaaleconomisch experiment, en vestigde in Shekou, aan de uiterste westkant van Shenzhen, het eerste moderne industriepark, en zocht tegelijkertijd naar sociale en politieke hervormingen. De Guangdong glasfabriek uit die tijd, behoort daarmee tot de vroegste periode van de Chinese moderniteit volgens Deng Xiaoping. Een belangrijke plaats in de geschiedenis van China.
Nu is voor Shekou het moment gekomen om opnieuw zo’n laboratorium van de geschiedenis te worden, in de Pearl River Delta en in China. En deze keer is het niet de industrie die de weg wijst, maar de menselijke creativiteit zelf, als belangrijkste drijfveer voor verandering en verwondering. Welkom in Shenzhen als Speciale Culturele Zone.
Van achtergrond naar voorgrond
Bij biënnales en andere festivals vormen de locaties doorgaans de achtergrond voor het programma waar de mensen voor zijn gekomen. Het gebouw faciliteert. Ditmaal echter is het gebouw de inhoud zelf geworden. Het koesteren van de talloze bestaande kwaliteiten, het bieden van een adembenemende architectuurtour, het herpositioneren en opladen van de bijna tijdloze waarden in de constructie, is een kernelement van de voorstelling geworden.
Bijna niets doen
Het op de voorgrond plaatsen van een gebouw, wil nog niet zeggen dat het hele architectuur repertoire uit de kast moet worden getrokken. Integendeel, wanneer je zoveel bestaande kwaliteiten ontdekt, hoef je niet zoveel te doen om ze ruim baan te geven. Wie nu door de fabriek dwaalt voelt als het ware wat de waarde van industrieel erfgoed voor de cultuur kan zijn. Haar tijdloze waarden worden behouden in een glorieus heden. Een laag budget valt wonderwel goed samen met de wil om de kwaliteiten te vieren die er al zijn.
Value Factory match making
Bijna niets doen kan natuurlijk makkelijk worden opgevat als een vorm van luiheid, of een esthetisch minimalisme. Daarom hebben we die terughoudendheid actief betracht met een flinke groep van 15 jonge internationale architecten (Zetao Chen, Anssi Lassila, Pedro Rivera, Lua Nitsche, Jianxiang He, Ying Jiang, Doreen Liu, Milena Zaklanovic, Marc Maurer, Teemu Hirvilammi, Shantanu Poredi, Maarten van Tuijl, Thomas Odorico, John van de Water, Aleksandar Joksimovic en Michael Patte). Allen waren ze in staat hun hang naar persoonlijke eer op de achtergrond te plaatsen en bereid om hun talent te mengen in een collectief auteurschap. Deze aanpak is bekroond met de Organising Committee award.
Value Factory programma partners
Toen eenmaal zeker was dat de glasfabriek behouden zou blijven en zijn kwaliteiten konden worden gevierd, werd het tijd om na te denken over de juiste groep bewoners. We vonden ze door een aantal internationale cultuurinstellingen uit te nodigen, alle met duidelijke ambities om hun merkwaarde te vergroten door in China de vleugels uit te slaan: musea, architectuurcentra, design labels, ontwerpbureaus. Ook alle bereid om aan de Value Factory bij te dragen, door nog meer waarde toe te voegen. Onder hen bevonden zich o.a. V&A, OMA, Maxxi, Droog, MIT, MoMA New York, the Berlage, International Biënnale of São Paulo, MFA, Archis, The New Institute, Studio-X, Shenzhen Center for Design, University of Hong Kong, INTI, THNK, Mies van der Rohe, L+CC, Riptide and Fatbird theatre. Als geheel demonstreerden zij hoe de Value Factory kon worden bespeeld.
Value Factory Academy
Van het behouden van onverwachte schoonheid en er een nieuwe ervaring van maken tot aan het scheppen van complete nieuwe vormen; van het nadenken over de toekomst van Shenzhen tot het inzoomen op technische details of het ontmoeten van medebezoekers; dit project biedt een unieke leerervaring in creatief leiderschap. En deze ervaring is aan velen over te dragen. Daarom hebben we de Value Factory Academy opgericht.
Value Factory publiek programma
Je kunt een gebouw herontwerpen, een nieuwe rol bedenken als cultuurinstelling en een school beginnen, maar eerst en vooral heb je een publiek programma nodig om een reden te bieden langs te komen en deel te nemen aan het leven in de Value Factory. Daarom organiseerden wij dagelijks opvoeringen, seminars, dansevenementen, modeshows, theaterstukken en tuinfeesten, alle getuigen van een levendige fabriek.
Connecting Road
Dit zijn de zeven creatieve stappen die en bezoeker terug zal vinden tijdens een wandeling door de Value Factory. Maar om daar te komen zul je eerst de weg moeten afleggen van de stad naar deze veraf gelegen plek, je leidend langs alle potentiële nevenlocaties. Terwijl de Value Factory de kracht van de architectuur viert, door de heropening van zijn machinehal, zijn magazijnen en zijn silo’s, zullen de bezoekers onderweg al snel al die andere plaatsen in Shekou ontwaren die net zo goed wachten op ideeën voor een nieuw leven.