Abonneer je nu op onze nieuwsbrieven!

Abonneren

Nee, bedankt

Ja, denk met me mee rond de
materialisering van mijn project

'Cijfers te belangrijk bij aanpak probleemwijken'

23 augustus 2010, 14:51

De transformatie van naoorlogse modernistische woonwijken mislukt vanwege een gebrek aan verbeelding bij specialisten. Dat stelt hoogleraar ontwerp en politiek Wouter Vanstiphout in het jongste nummer van het vakblad Justitiële Verkenningen, dat is gewijd aan het thema architectuur en veiligheid.

Vanstiphout behandelt in zijn essay de voorgeschiedenis en gevolgen van de banlieue-rellen in 2005. Hij zet zich onder meer af tegen critici als schrijver Theodore Dalrymple, die de schuld voor de onlusten grotendeels leggen bij de modernistische principes waarmee de wijken zijn ontworpen.

Vanstiphout wijst als oorzaak op de Franse wet op de stadsvernieuwing uit 2003, die een rigoureuze sloop en nieuwbouw in de wijken tot gevolg had. Daarnaast werd er bezuinigd op maatschappelijk werk en veranderde rol van de politie van ‘buurtagent’ tot bewaker van de veiligheid en bestrijder van misdaad.

“Enkele jaren vóór de rellen waren de Grands Ensembles en Cités begonnen te veranderen in bouwplaatsen, en waren de buurtagenten verdwenen ten gunste van paramilitair aandoende patrouilles”, schrijft de bureaupartner van Crimson Architectural Historians.

Harde cijfers
Volgens Vanstiphout wordt er bij transformatie van de doorgaans als problematisch bekendstaande moderne woonwijken te veel naar harde cijfers gekeken. De transformatieprojecten zijn in veel gevallen ‘gebaseerd op abstracte en kwantitatieve normen, die de gemiddelde huisprijzen, inkomensniveaus, oppervlaktes, afstanden en criminaliteitscijfers beschrijven, en ze afzet tegen universeel toegepaste normen van wat als aanvaardbaar wordt gezien’.

Een ‘treurig bijverschijnsel’ van deze manier van denken en handelen is dat, zowel in Frankrijk als Nederland (denk aan de Bijlmer), ‘met de sloop van de problematische structuren ook de door de bewoners geïmproviseerde invullingen en gebruiken verdwijnen, en dat met de herdistributie van de bewonersgroepen ook de prille sociale en economische netwerken uit elkaar worden gerukt’.

Vanstiphout schrijft dat de moderne wijken in een fase van volwassenwording verkeren. “In dit proces beginnen de sociale structuren te ontstaan, lokale rituelen geaccepteerd te worden, bijzondere plekken en plaatselijke symbolen te ontstaan. Het ruimtegebruik begint zich volgens zijn eigen wetmatigheden in plaats van volgens het plan te voltrekken, en de wijk begint zijn eigen elites, pioniers, voortrekkers en netwerken te krijgen.”

Specifiek en lokaal
“Waar de stedelijke transformatieprojecten in Nederland noch in Frankrijk voldoende in slagen, is om deze plekken te zien als specifiek en lokaal, en dus om ze te transformeren vanuit die eigenschappen die ze zelf hebben ontwikkeld, ondanks hun uniforme begin (de modernistische principes, red.) en hun tegenslagen.”

“Ondanks allerlei experimenten, theoretische oefeningen en zelfs enkele effectieve uitgevoerde projecten op dit gebied blijkt het heel moeilijk te zijn om een echte verandering door te voeren in de wijze waarop dergelijke wijken worden aangepakt. De reden hiervoor is dat het probleem op een bijna ontastbaar niveau ligt, en dus vrijwel onmogelijk uit te leggen in termen van ontwerp of van beleid.”

“We hebben hier te maken met een probleem van de verbeelding. Kunnen de specialisten, of het nu gaat om bestuurders, ontwikkelaars of architecten, voorbij de overeenkomsten kijken en de verschillen tussen deze wijken zien? Kunnen zij voorbij hun eigen oprechte afschuw over de blokken en schijven kijken, en zien hoe de bewoners in de kieren en gaten hun eigen stad hebben gecreëerd?”

“En ten slotte: kunnen zij voorbij hun eigen modernistische beginselen kijken en accepteren dat ‘de’ goede stad niet bestaat?”

Trefwoorden

modernisme banlieue wouter vanstiphout

1	Staatsbosbeheer dreigt recreatiegebieden in Zuid-Holland te sluiten maandag, 13 mei
2	Villa op Terschelling die zich opricht uit de duinen vrijdag, 17 mei
3	Studio Muoto ontwerpt industriële woontoren voor De Nieuwe Stad woensdag, 15 mei
4	Architecten\|en\|en en Bygg ontwerpen grotendeels biobased woontoren voor wooncoöperatie in Eindhoven maandag, 13 mei
5	Lange, horizontale lijn verbindt twee delen vakantiewoning Bretagne dinsdag, 14 mei

Gerelateerde nieuwsberichten

Ontwerpteams aandachtswijken gaan door

9 februari 2012

Pierre Bayleprijs voor Wouter Vanstiphout

3 november 2014

'No-goareas zonder investering in wijken'

8 maart 2012

Vogelaarwijken niet beter dan andere wijken

30 juli 2013

‘Laatste Bijlmerflat is cultureel erfgoed’

6 januari 2011

'Politiek en ontwerp kunnen niet zonder elkaar’

3 juni 2010

Vanstiphout hoogleraar ontwerp en politiek

22 oktober 2009

Toon alles

Andere nieuwsberichten

NEPROM-prijs naar ontwikkeling van Cruquius in Amsterdam

Gisteren, 16:00

Tijdens de Dag van de Projectontwikkeling in 1931 Congrescentrum Den Bosch heeft de NEPROM haar tweejaarlijkse prijs uitgereikt aan gemeente Amsterdam en ontwikkelaar en belegger Amvest voor de ontwikkeling van Cruquius in Amsterdam.

Neutelings Riedijk wint prijsvraag Cité des Imaginaires en Grand Musée Jules Verne in Nantes

Gisteren, 14:14

Neutelings Riedijk Architecten heeft in samenwerking met ars architectes urbanistes de ontwerpwedstrijd voor Cité des Imaginaires en Grand Musée Jules Verne in Nantes gewonnen.

Maaskant Park in Groot Handelsgebouw geopend voor publiek

Gisteren, 10:00

Vanaf zaterdag 18 mei 2024 is het Maaskant Park in het Groot Handelsgebouw overdag geopend voor publiek. Het park ligt in de binnenplaats van het gebouw en is ontworpen door Blooming Buildings.

Villa op Terschelling die zich opricht uit de duinen

Gisteren, 09:00

In West aan Zee, op Terschelling, heeft 2by4-architects een villa ontworpen die enerzijds ingebed is in de duinen maar zich anderzijds ook opricht om erover uit te kijken.

Bouwend Nederland: mooie ambities, komt aan op goede uitvoering

Gisteren, 13:17

Bouwend Nederland zegt dat in het hoofdlijnenakkoord van de formerende partijen "mooie ambities staan, maar dat het aankomt op goede uitvoering".

WRK Architecten deelt kennis rond duurzaam ontwerpen op eigen website

16 mei, 12:18

WRK Architecten heeft zijn kennis vertaalt in een aantal ontwerpprincipes en toont in een aantal casussen hoe het invulling geeft aan de verwezenlijking van de klimaatdoelen.

Studie: duingebied West-Nederland ook geschikt voor wolven

15 mei, 2:35

In een studie van Wageningen University & Research (WUR) staat dat in het duingebied voldoende bomen zijn en er met damherten en vooral reeën ook genoeg prooidieren zijn voor de wolf.

Rekenkamer: Rijkswaterstaat en ProRail denken miljarden meer voor weg en spoor nodig te hebben dan nu begroot

15 mei, 2:29

Tot 2038 is volgens uitvoeringsorganisaties bijna 25 miljard euro meer nodig voor onderhoud van wegen en spoorwegen dan begroot.

RIVM: zonnepanelen worden nu nog gedowncycled, maar recycling is in toekomst mogelijk

15 mei, 2:16

Volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) moet het mogelijk zijn om binnen vijf jaar nieuwe technologieën toe te passen waarmee de grondstoffen veel beter van elkaar worden gescheiden en hergebruikt.

Tennet: afschalen kolen- en gascentrales verzwakt stabiliteit electriciteitsnet na 2033

15 mei, 10:00

De overheid moet met een plan komen om stroomtekorten vanaf 2033 te voorkomen. Daarvoor pleit netbeheerder TenneT, die waarschuwt dat de leveringszekerheid van elektriciteit na dat jaar "duidelijk verslechtert".

Ga naar het nieuws-archief