David Gianotten: OMA is nu een collectief

16 maart 2016, 16:43

Eind 2014 werd David Gianotten aangesteld als managing-partner-architect bij OMA. In die rol zet hij de strategie uit en bewaakt hij de cohesie binnen het wereldwijd opererende bureau. Ook werkt de 42-jarige architect nog aan projecten en is hij sinds dit collegejaar hoogleraar aan de TU Eindhoven. Ondanks zijn drukke leven had hij tijd voor een interview met Architectenweb. In deel 1 bespreken we de koers van OMA en het recente succes in Nederland. “We willen onze medewerkers vasthouden.”

Tekst Ronnie Weessies

Meer dan een jaar heeft OMA erover gedaan om een opvolger te vinden voor de in 2013 vertrokken algemeen directeur Victor van der Chijs. Binnen het bureau werd er lang over getwijfeld of de positie in- of extern ingevuld moest worden en ook de persoon die uiteindelijk is gevraagd voor de functie, vroeg enige bedenktijd voor hij ja zei. David Gianotten had het erg naar zijn zin in Hongkong, waar hij zes jaar leiding gaf aan het door hem zelf opgerichte OMA Asia.

De uitdaging die lonkte op het ‘wereldplatform’ en de mogelijkheid om te kunnen zorgen voor binding binnen het bureau, hebben Gianotten naar eigen zeggen over de streep getrokken. “Wel heb ik gezegd het alleen te doen als ik aan projecten kan blijven werken, want ik ben in hart en nieren architect. Mijn functie is daarom anders ingevuld en heet dus managing-partner-architect. Om mij heen werken enkele businessmanagers en er is een belangrijkere rol weggelegd voor de financieel directeur. Ze rapporteren aan mij en de andere partners, maar vullen wel een deel van mijn verantwoordelijkheden in.”

In zijn eerste veertien maanden ‘terug’ in Rotterdam, voor zijn vertrek naar Hongkong werkte hij er al een jaar, heeft Gianotten zich gebogen over een strategie en agenda voor verschillende onderdelen van OMA. Zo is het wervingsmodel voor opdrachten aangepast. “Vroeger waren we nogal afhankelijk van competities. We hadden daarbij een vrij hoog succespercentage, maar dat model is erg kwetsbaar. Nu kiezen we vaker andere manieren om aan een opdracht te komen, bijvoorbeeld door klanten te adviseren aan het begin van een traject of door zelf projecten te initiëren. In Rotterdam doen we nog maar weinig competities per jaar en nooit meer dan twee tegelijk. Veertig procent van onze projecten komt al voort uit rechtstreekse opdrachten, twintig procent van het werk bestaat uit adviesdiensten en we hebben onze eerste zelf geïnitieerde projecten lopen.”

Kaufhaus des Westens
Een voorbeeld van de nieuwe manier van werken is de manier waarop de opdracht voor het Kaufhaus des Westens (KaDeWe) in Berlijn afgelopen jaar is binnengesleept door Ippolito Pestellini. Dat begon met het presenteren van OMA’s ideeën over winkelen aan de toen nog potentiële opdrachtgever. “De klant kenden we al. We hebben onze kennis over shopping (een van de onderwerpen waar denktank AMO veel onderzoek naar doet, RW) gebundeld en de klant uitgelegd waar het shoppen in de toekomst volgens ons heen gaat. Vervolgens zijn we de onderzoeksfase voor KaDeWe in gegaan en de resultaten waren zo overtuigend dat het bedrijf ons de opdracht heeft gegeven. Zo hebben we op basis van onze kennis een opdracht binnen weten te halen, zonder dat we eerst een competitie moesten doen.”

Op een vergelijkbare manier heeft OMA ook voetbalclub Feyenoord weten te overtuigen het bureau in te schakelen voor de locatiestudie voor een nieuw stadion. De resultaten zullen zeer binnenkort bekend worden gemaakt. Over de zelf geïnitieerde projecten wil Gianotten voorlopig weinig meer loslaten dan dat het om niet meer gebruikte gebouwen gaat. “Hoe kun je me dit soort gebouwen omgaan, welke businessmodellen zijn ervoor te bedenken en wat voor functie zouden ze kunnen krijgen?”, zijn enkele vragen die de architect erbij opwerpt.

Nederland
OMA is de laatste jaren opmerkelijk actief in Nederland. Tussen de oplevering van de Kunsthal (1992) en het hoofdkantoor van G-Star RAW (2014) zat een gat van ruim twintig jaar, inmiddels volgen de grote projecten elkaar in rap tempo op. De Rotterdam en het Timmerhuis zijn klaar, het nieuwe hotel bij de RAI en Forum Rotterdam komen eraan en het bureau heeft nog twee projecten in ontwerp, die op een later moment onthuld zullen worden. Aan Gianotten de vraag hoe deze majeure comeback tot stand is gekomen.

“Dat heeft te maken met een combinatie van factoren, denk ik. Ten eerste is ons profiel veel breder geworden. In het begin zei men: Rem Koolhaas ontwerpt de Kunsthal of het Danstheater. De polemiek die rond de persoon of het gebouw hangt, is bepalend voor het volgende project. Maar dat is al lang OMA niet meer. We zijn nu een groot bedrijf met negen partners en een wereldwijd portfolio. Daarbij zijn we gewend om aan complexe projecten te werken; we hebben ervaring met combinaties van oud- en nieuwbouw, financierings- en investeringsconstructies, PPS. We hebben kortom een breed scala aan vaardigheden en kennis ontwikkeld die nu van pas komen in de Nederlandse praktijk. En ik denk ook dat onze ideeën en proactieve houding worden gewaardeerd. We merken dan ook dat we een partij zijn geworden die in de Nederlandse bouwwereld serieus wordt overwogen en actief benaderd. Dat was tien of vijftien jaar geleden veel minder het geval.”

Meer dan een architectenbureau
OMA wil meer zijn dan een architectenbureau, zegt Gianotten. Hij spreekt van een bedrijf dat zich onderscheidt door een brede, ‘georganiseerde’ interesse en een divers portfolio. “Om dat te kunnen bewerkstelligen met toch maar driehonderd mensen wereldwijd, moet je ervoor zorgen dat je kennis in huis hebt en die ook behoudt. Dat is een groot verschil met twintig jaar geleden, toen er een zeer groot verloop onder de medewerkers was. De meeste kwamen een half jaar werken en gingen dan weer. Nu willen we onze mensen vasthouden, opleiden en internationale mogelijkheden bieden. Ze hoeven zich niet alleen te fixeren op werken in bijvoorbeeld Rotterdam, maar kunnen ook naar andere kantoren als daar een project is dat aansluit op hun vaardigheden. Zo bouwen we aan een team waar je volledig op kunt leunen en dat vertrouwd is met de koers van OMA. We houden ook veel visiebesprekingen met medewerkers. Dat gaat niet alleen top-down, maar we vragen ook hoe zij de zaken zien. Op die manier worden de verantwoordelijkheden verspreid over de gehele organisatie.”

Van der Chijs’ hoofdtaak was het opzetten van de huidige eigendomsstructuur met negen partners; de afstemming tussen deze partners en de andere medewerkers ligt in handen van Gianotten en Ellen van Loon. De oprichter en het gezicht van OMA, Rem Koolhaas, heeft een veel vrijere rol gekregen. “Rem kiest steeds meer zijn focus”, laat Gianotten weten. “Dat was in de beginperiode van het bureau ook al zo; hij heeft toen veel geschreven, onderzoek gedaan, onderwijs gegeven en een aantal projecten uitgevoerd. Na de grote boom van OMA is hij zich echt op projectwerk gaan richten en was hij vrijwel overal bij betrokken. De laatste tien jaar zag je dat al minder worden dankzij de komst van de andere partners. Nu zijn we in de volgende fase beland, waarin Rem zich bezighoudt met zijn interesses en de projecten die daarbij passen. De visie van het bureau wordt echter bepaald door een grote groep mensen.”

Naar aanleiding van Koolhaas’ curatorschap van de laatste Architectuurbiënnale van Venetië is eens geschreven dat de 71-jarige architect er zijn erfenis toonde. In een recent gesprek met de Amerikaanse talkshowpresentator Charlie Rose lag de nadruk op zijn werk en loopbaan. Wie er een voorbode van een nakend afscheid in ziet, heeft het volgens Gianotten mis. “Rem gaat nooit weg bij OMA. Hij zal altijd bij het bureau betrokken blijven en invloed hebben, maar de andere partners hebben dat ook. Rem is zeer succesvol geweest in het binden van mensen die veel succes zouden kunnen hebben met een eigen bureau, maar ook de meerwaarde zien van het collectief. En Rem is een belangrijk onderdeel van dat collectief.”

Trefwoorden

oma rem koolhaas david gianotten kaufhaus des westens g-star raw timmerhuis

1	Circulair Nederlands paviljoen voor Expo 2025 Osaka geopend dinsdag, 22 april
2	Tien nominaties voor Rotterdam Architectuurprijs 2025 dinsdag, 22 april
3	VenhoevenCS ontwerpt zwembad met houten draagconstructie dat zich letterlijk opent naar park woensdag, 23 april
4	Verbijzonderde kopgevels geven woongebouw in Hilversum gezicht dinsdag, 22 april
5	Toch nog een goed idee voor Mona Keijzer dinsdag, 22 april

Gerelateerde nieuwsberichten

Architectenweb Podcast – Gesprek met David Gianotten over de nieuwe koers van OMA en hun actuele projecten in Nederland

16 mei 2019

R'dam Architectuurprijs voor Rozenburcht en Timmerhuis

22 december 2016

Eerste museum OMA in de Amerika's geopend

24 juni 2016

OMA benoemt vier nieuwe partners

8 september 2014

'Rem Koolhaas invloedrijkste cultuurdrager'

15 oktober 2015

OMA renoveert warenhuis KaDeWe in Berlijn

19 januari 2016

OMA's TPAC bereikt hoogste punt

27 augustus 2014

Bouw 'supertheater' OMA in Taipei van start

16 februari 2012

David Gianotten algemeen directeur OMA

9 december 2014

Bouw CCTV-kantoor officieel afgerond

16 mei 2012

Video: Rem Koolhaas bij Charlie Rose

4 maart 2016

Kubus geschrapt uit plan Forum Rotterdam

25 november 2015

Nederlander hoofd OMA Asia

3 januari 2011

OMA ontwerpt kantoorgebouw in Shenzhen

6 februari 2013

Het Timmerhuis: meer dan een wolk van pixels

15 december 2015

Shenzhen Stock Exchange (OMA) opgeleverd

8 oktober 2013

Feyenoord gaat voor nieuw stadion aan de Maas

21 maart 2016

David Gianotten: we moeten samen visies ontwikkelen

18 maart 2016

OMA's Lab City in Parijs klaar voor gebruik

4 september 2017

OMA 'creative mediator' van Manifesta 12

28 november 2016

Officiële plannen Axel Springer onthuld

10 oktober 2016

Masterplan OMA voor transformatie Columbia Circle-gebied in Shanghai

4 april 2017

Fanae Forum en Park (OMA) geopend

9 december 2016

Koolhaas richt nieuwbouw Stedelijk opnieuw in

6 september 2016

OMA presenteert New Museum for Western Australia

1 augustus 2016

Nederlandse première voor film REM

17 november 2016

'Mooi dat Feyenoord een stuk stad durft te bouwen'

1 december 2016

Toon alles

Gerelateerde podcasts

Gesprek met David Gianotten over de nieuwe koers van OMA en hun actuele projecten in Nederland

16 mei 2019

Andere nieuwsberichten

Twee woontorens Urby door Concrete in Dallas voltooid

25 april, 2:26

In de stad Dallas, in het noordoosten van Texas, is de afgelopen jaren gebouwd aan een wooncomplex met bijna 750 compacte woningen en talloze gemeenschappelijke voorzieningen.

Woongebouw in hout en metaal markeert de kop van de Oostenburgervaart

25 april, 9:05

Op het eiland Oostenburg in Amsterdam is het project Houtrak gerealiseerd. Het robuust ogende woningbouwproject is ontworpen door Marcel Lok_Architect en Workshop Architecten, met een daktuin van Flux landscape architecture.

Interieuropdracht voor nieuw kantoor Architectenregister naar Ex Interiors

24 april, 2:36

Het Architectenregister is halverwege 2024 (noodgedwongen) verhuisd naar een nieuw kantoor in Den Haag. Voor de definitieve inrichting deed de organisatie een meervoudige onderhandse aanbesteding.

Nieuwe Instituut organiseert Een avond met Ma Yansong

24 april, 12:15

Op 26 juni vertelt Ma Yansong, oprichter van het architectenbureau, in het Nieuwe Instituut over zijn ontwerpbenadering en werkwijze en over de samenwerking aan de tentoonstelling in het instituut, ‘Ma Yansong. Architectuur en emotie’.

Advies STOER: tel vliegtuiggeluid niet mee voor woningbouw bij Schiphol

24 april, 5:17

Dat adviseert de commissie aan minister Keijzer (Volkshuisvesting, BBB). De ingreep zou de bouw van ongeveer 80.000 woningen makkelijker moeten maken.

Keijzer: komende tien jaar 85.000 woningen minder door coalitiedeal

24 april, 11:09

De PVV, VVD, NSC en BBB willen de sociale huur bevriezen, maar daardoor krijgen woningcorporaties minder huurinkomsten binnen.

Makelaars bezorgd over huurmarkt: veel minder woningen verhuurd

24 april, 9:10

Ze hebben het aantal huurtransacties in de middenhuur en vrije sector in het eerste kwartaal met bijna 20 procent zien afnemen.

Kabinet wil meer plekken zoeken om naar aardgas te boren

23 april, 4:40

Volgens klimaatminister Sophie Hermans is het verhogen van de ‘opsporingsactiviteiten’ nodig om zo efficiënt mogelijk gas te winnen.

Team Provast wint tender Amsterdam Muyskenkwartier met woonproject Hoeksteen

23 april, 1:59

Het winnende voorstel ‘Hoeksteen’, ontworpen door Studioninedots en ZUS, voorziet in 210 woningen in het huur- en koopsegment en wordt gerealiseerd met een houten kolomconstructie.