Werken in parallelle werelden
Het Maliehuis is het kersverse onderkomen van het creatieve bureau Born05, gespecialiseerd in multimediale klantcommunicatie. Maurice Mentjens ontwikkelde een kantoorinterieur waarin oude en nieuwe werelden parallel lopen. Abstracte verwijzingen naar de skills van het bureau zijn op subtiele manier gecombineerd met de Genius Loci, de geest van de plek. Verleden, heden en toekomst vervloeien in een eclectische ontdekkingsreis.
Na een lange zoektocht vond Born05 aan de karakteristieke Utrechtse Maliebaan haar ideale locatie. CEO Rogier IJzermans: "We zijn ontzettend blij met onze verhuizing naar het Maliehuis, een pand vol historie. Super inspirerend voor onze creatieven én opdrachtgevers. Het feit dat Maurice Mentjens het interieur volledig naar onze voorkeuren en werkwijze heeft kunnen ontwerpen, maakt het helemaal af.”
Mentjens heeft in de loop der jaren heel wat monumentale panden een update gegeven. Ze intrigeren hem; een rijke geschiedenis draagt de aanknopingspunten aan voor een even rijke toekomst. “Voor mij vormt de Genius Loci, de geest van de plek, vaak de basis voor het nieuwe interieurconcept. Hier valt het Maliehuis samen met de statige Maliebaan, één van Utrechts mooiste singels. De historische bouwelementen, het roemrijke verleden van deze locatie, maar zeker ook de lommerrijke laanbeplanting bepalen de kwaliteit en sfeer van dit pand.”
Bewogen geschiedenis
Door de eeuwen heen heeft het Maliehuis verschillende functies gekend. Met telkens weer andere sferen. “Wisselende decors voor het theater van het leven”, aldus Mentjens. De naam dateert uit 1637 toen een simpele herberg clubhuis werd van het chique Maliespel, een balspel verwant aan golf dat gespeeld wordt op een lange baan. Vanaf de 18e eeuw heeft het vervolgens dienst gedaan als herensociëteit, woonhuis, kantoor, school, showroom, bank en museum. Het pand werd geleidelijk verdubbeld en de buitengevels diverse malen ingrijpend aangepast. In de jaren ’60 en ’70 van de vorige eeuw onderging het interieur een drastische modernisering, terwijl de façade juist gerenoveerd werd in historiserende stijl. Dat alles heeft een reeks bouwsporen nagelaten. En hoewel het een Rijksmonument is, zijn alleen enkele geveldelen, een paar wanden in de entreehal en twee kelders origineel.
Parallelle werelden
Met zijn concept haakt Maurice Mentjens, die graag werkt vanuit symboliek, aan bij al deze transformaties. “Wat is oud, wat is nieuw? Wat is echt en wat een architectonische illusie?” Het Maliehuis is een monument in beweging dat zich altijd heeft gevoegd naar het momentum. En dat gegeven past verrassend goed bij het motto van de opdrachtgever Born05: ‘we design journeys’. Dit award-winnende communicatiebureau – gespecialiseerd in storytelling, content marketing en nieuwe media – neemt in opdracht van sterke merken als KLM, Philips, KPN en bol.com klanten mee op een virtuele reis.
In het interieurontwerp is het idee van een ontdekkingsreis, kenmerkend voor het Maliehuis én Born05, voortgezet in de vorm van parallelle werelden. “We hebben in elke ruimte een andere werkelijkheid of illusie gecreëerd, door en naast elkaar.
Denk aan ‘Alice in Wonderland’ of de hallucinerende indrukken uit ‘Doors of Perception’. Zo maak je als bezoeker een reis langs de tijdlijn van het Maliehuis en tegelijkertijd door de verschillende disciplines van Born05.”
Surreële entreehal
De reis begint in de entreehal die het visitekaartje afgeeft van Born05: gelikt, maar creatief. Via het portaal met oranje glas worden bezoekers gelijk ondergedompeld in een warme, visionaire wereld. Daarachter doemt de ontvangstbalie op als een mysterieuze, spiegelende monoliet. Het lijkt een object uit ‘2001: A Space Odyssey’. Door de spiegeling loopt de vloer in 3D ruitpatroon (de huisstijl) schijnbaar door en zweeft er enkel een flinterdunne witte plaat. De entreehal is ook qua afbouw een illusie. Stucwerk ornamenten en lijstwerk wekken de indruk authentiek te zijn, maar niets is minder waar. Deze decoratie is gloednieuw en verwijst slechts in overdrachtelijke zin naar de historie. Terwijl de echte historie juist zichtbaar is gemaakt in de aangrenzende ruimtes, waar de gestripte balklagen meer doen denken aan een renovatiepand dan aan een statig rijksmonument.
Op weg naar de kruin
Elke etage heeft een ander interieur en daarmee een andere sfeer. De interne organisatie is opgebouwd als een boom. In het souterrain de wortels: opslag, server, bekabeling, fotostudio. De stam (de begane grond) draagt de kernwaarden uit. Via het trappenhuis met verticale expositiewand – ‘vensters op andere werelden’ – bereik je de onderste takken: de uitkijkpost van de strategische afdelingen. Vormgegeven als Piano Nobile: chique, klassiek met een twist, maar niet elitair. Oude houten balken en enkele originele details worden afgewisseld met moderne interieurelementen waaronder glazen scheidingswanden. Met tapijt in een knoestig plankendessin is de sfeer van het oude pand deels weer teruggebracht. Het werd custom made ontwikkeld, op specificaties van Mentjens die de vlamtekening versterkte tot een tekenachtig beeld. Middenin de ruimte eindigt één wand in een uitvergroot boek; een verwijzing naar de content marketingactiviteiten van het bedrijf.
De tweede en derde etage zijn recentelijk gerenoveerd en daarom grotendeels intact gelaten. Dit zijn de nestelplekken van de creatieven: de ontwerpers en programmeurs. Zichtbaar gemaakt in subtiele details zoals de vertakte structuur van lichtarmaturen die mede herinnert aan printplaten. Helemaal in de nok bevindt zich de ‘boomhut’, de ontspanningsruimte van Born05. Ook hier is de afwerking geënt op de Genius Loci, in dit geval de weelderige kruinen van de laanbomen langs de Maliebaan. Houten meubilair, veel groentinten, beplanting en dakramen halen het buitengevoel binnen.
Kleurenpsychologie
Kleur is volop toegepast en bewust ingezet als ondersteuning van de verschillende werkzaamheden en belevingsmomenten. Direct achter de ‘brainwash’ in het oranje voorportaal toont de entreehal een verloop van grijstinten. Bedoeld als overgangszone: van heldere openheid via zelfverzekerdheid naar de mysterieuze wachtruimte achterin de hal. Deze ‘colour journey’ zet zich door in de aangrenzende ontvangst-, presentatie- en brainstormruimtes. Mentjens baseerde zijn kleurkeuzes op de kleurenpsychologie. “Doordat iedere ruimte een eigen kleurstelling heeft, wordt de sfeer ook anders; passend bij de verschillende functies.” Zo is de ‘stand up’ Agile-ruimte in energiek oranje geschilderd en de Creatieve Brainstormruimte in turquoise, een kleur die communicatie en creatief denken bevordert. Concentratieplekken zijn in geel gehouden, terwijl het blauw van de vergaderruimtes helder en productief maakt. Voor de grote vergaderruimte is zwart/wit gekozen: neutraal en representatief.
De vergadertafel die als een omgekrulde tong in de zwarte ruimte steekt, loopt door in een ‘tekstwolk’ met beeldscherm. Dankzij een speciale coating is het vlak ook geschikt als whiteboard. Hetzelfde is gedaan met de gekleurde wanden in de aangrenzende ruimtes: ‘tekenen op de muur geen bezwaar’.
Materialisatie: mix van echt & look-a-like
Om in al die nieuwe, soms virtuele werelden niet ontworteld te raken, heeft Mentjens het oude karakter van het monumentale gebouw weer zichtbaar gemaakt. Alles wat er sinds de jaren ’70 van de vorige eeuw aan werd toegevoegd, is verwijderd: alle systeemplafonds en niet-historische wanden en vloeren. Daarmee is het casco van de oude balklagen, inclusief alle leidingwerk, open en bloot komen te liggen. Daaronder is simpelweg weer een nieuwe laag gehangen: verlichtingsarmaturen en kabelgoten.
Een kritische kijk op de relatief snel veranderde ideeën over erfgoed en de waarde daarvan, vormt een belangrijk onderdeel van dit concept. Mentjens: “Alles wat wij hebben toegevoegd, flirt met de tegenstellingen die verankerd liggen in de bouwhistorie van het Maliehuis. Op het eerste gezicht een eerbiedwaardig monument, maar bij nadere beschouwing een rommelige compilatie van oud & nieuw, van echt & imitatie.” Dat inzicht vormde het uitgangspunt voor de materialisatie: tegenstellingen tussen ‘ambachtelijke’ materialen en hun hedendaagse ‘look-a-likes’ uit de massaproductie, altijd in combinatie met elkaar. Antieke vloerdelen en polyamide vloerbedekking in houtprint, rijk houtfineer plus HPL, verfijnd lakwerk naast melamine. Niet om te choqueren, maar om een spiegel voor te houden.
“Elk waardeoordeel is cultureel bepaald, elke interpretatie een mix van waarheid en verbeelding”, zegt Maurice Mentjens. “Virtual reality is van alle tijden…”